Geometria kół

Geometria kół to ogólne określenie konfiguracji kilku parametrów wpływających na ustawienie koła względem pojazdu lub podłoża. Parametry geometrii kół określa producent, a jej utrzymanie wpływa na bezpieczeństwo, komfort i kierunek jazdy, a także na zużycie elementów.

Na geometrię kół składa się kilka ustawień.

Zbieżność kół. Główny parametr geometrii. Stopień w jakim położone są względem siebie koło lewe i prawe. Koła zbieżne kierują się do wewnątrz, a rozbieżne (zbieżność ujemna) na zewnątrz. Nieodpowiednie ustawienie powoduje zużycie opon przy jeździe na wprost oraz niepoprawne ustawienie kół do zakrętów.

Kąt pochylenia (nachylenia) kół. Kąt pomiędzy płaszczyzną koła i osią pionową. Wartość dodatnia oznacza, że górna część koła odchyla się na zewnątrz. Wartość ujemna – koło pochyla się do wewnątrz. 

Kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy. Patrząc na auto z boku, należy wyznaczyć oś sworznia zwrotnicy i prostą pionową koła. Jeżeli punkt przecięcia osi sworznia zwrotnicy z podłożem wyprzedza punkt styku opony z podłożem – kąt jest dodatni i występuje wyprzedzenie.

Kąt pochylenia sworznia zwrotnicy. Patrząc na auto z tyłu lub z przodu, należy wyznaczyć kąt między sworzniem zwrotnicy i osią pionową koła. W przypadku sworznia kulistego, należy nakreślić linię przebiegającą przez oś obrotu sworznia w momencie skrętu. Kąt ten, a więc pochylenie, powinno być zgodne z wytycznymi producenta.

Promień zataczania. Należy wyznaczyć punkt przecięcia osi pochylenia koła oraz osi sworznia zwrotnicy. Jeżeli punkt leży powyżej płaszczyzny podłoża promień przyjmuje wartość dodatnią. Poniżej płaszczyzny – wartość ujemna.

Geometrię kół ustawia się w wyspecjalizowanych warsztatach. Niezbędny do tego jest dedykowany i skomplikowany w obsłudze sprzęt, którego ustawienie mierzone jest z wysoką dokładnością, często za pomocą wiązki laserowej.

Ustawienie kół koryguje się w sposób przewidziany przez producenta samochodu – poprzez obrót przeciwnakrętką na drążku kierowniczym, poprzez zmianę długości drążka zbieżności, czy dzięki odpowiedniemu dokręceniu śruby wahacza. Wszystkie te elementy muszą być ruchome, a ich korozja lub zapieczenie może odebrać możliwość regulacji.

Poprawne ustawienie geometrii może być niemożliwe przez nadmierne luzy zawieszenia wywołane zużyciem silentblocków wahacza (metalowo-gumowe elementy tłumiące) lub zużyciem sworzni wahaczy czy drążków kierowniczych i końcówek drążków kierowniczych. Znaczne odkształcenie elementów (np. po wjechaniu w dziurę lub po kolizji) może skutkować tak wysokim stopniem błędu geometrii, że nie uda się jej skorygować w zakresie fabrycznej regulacji.

Geometrię kół należy kontrolować regularne, raz na rok. Występuje też kilka przypadków, po których zaleca się kontrolę i ewentualną korektę geometrii:

• po zamontowaniu kompletu nowych opon;
• po naprawie zawieszenia (np. wymiana wahaczy);
• po naprawie układu kierowniczego (np. wymiana końcówek drążków kierowniczych);
• po kolizji lub wypadku;
• po wjechaniu w większą dziurę;
• gdy samochód ściąga w jedną ze stron;
• przy nadmiernym lub nierównomiernym zużyciu bieżnika opon.

Nie istnieje uniwersalna konfiguracja ustawienia geometrii kół. Każdy producent samochodu ustala ją względem budowy podwozia danego modelu, często z podziałem na odmianę zawieszenia (np. obniżony model sportowy) oraz wersję silnika.

Dzięki ustawieniu odpowiedniej geometrii kół:

• Samochód nie ściąga na boki oraz zachowuje odpowiedni tor podczas jazdy na wprost i w zakrętach.
• Przy jeździe na wprost, kierownica ustawiona jest także na wprost.
• Opony nie zużywają się nadmiernie i eksploatują się równomiernie. Wydłuża to żywotność opon oraz ogranicza hałas w trakcie jazdy.
• Elementy zawieszenia oraz układu kierowniczego nie zużywają się przedwcześnie.
• Spalanie paliwa nie zostaje zwiększone poprzez dodatkowy opór toczenia.
• Komfort jazdy pozostaje na wysokim poziomie.
• Zachowane jest bezpieczeństwo jazdy: w przypadku ostrego hamowania lub nagłych manewrów, samochód prowadzi się pewnie i przewidywalnie.

Aby poprawnie ustawić geometrię kół, należy trafić do warsztatu posiadającego sprzęt wysokiej jakości, dostęp do odpowiedniej specyfikacji technicznej, z wykwalifikowanym mechanikiem. Takie warsztaty znaleźć można w sieci Q Service Castrol.

Czasem do uzyskania odpowiedniej geometrii kół niezbędna jest wymiana elementów zawieszenia. Bywa, że powodem jest odkształcenie, czy też korozja części. W przypadku wymiany, najlepiej korzystać z nowych elementów renomowanych marek – jak ATE, czy ZF – które zapewniają odpowiednie dopasowanie i wysoką trwałość. Pełną dostępność takich części znaleźć można w warsztatach Q Service Castrol.