Wyważanie kół

Felga jest okrągła i ma równomierny kształt. To samo można powiedzieć o oponach. I choć dziś procesy produkcyjne tych elementów są mocno precyzyjne, nadal idealność jest wyłącznie pozorna. Zawsze może się zdarzyć, że delikatnie grubszy bieżnik po jednej stronie sprawi, że pojawi się różnica mas wokół osi obrotu koła. Czasami też wady takie pojawiają się z uwagi na uwarunkowania eksploatacyjne, a w tym np. drobne uszkodzenia mechaniczne.

Wyważenie koła polega zatem na dążeniu równomiernego rozłożenia mas wokoło osi obrotu koła. Wyważarka rozpozna niewyważone felgi oraz opony. Na podstawie pomiarów podpowie wulkanizatorowi, gdzie konkretnie należy zamontować ciężarki. Wyważanie jest standardową procedurą, którą wykonuje się po montażu opony sezonowej na feldze.

• W przypadku obręczy stalowych wulkanizator zastosuje srebrne odważniki zaczepione o rant felgi. W przypadku aluminiowych założy odważniki wklejane wewnątrz obręczy. Te mogą być dopasowane kolorystycznie do koloru felgi.
• Kierowca musi pamiętać o tym, że wulkanizator nie zdecyduje się na wykonanie usługi w przypadku brudnych kół. Powód? Wszelkie zanieczyszczenia będą zakłócać odczyty wyważarki dokonywane podczas ruchu koła wokół osi obrotu. Znaczenie mają nawet drobne kamyczki, które utknęły w bieżniku. To jedna z głównych przyczyn niewyważenia koła czy też nieprawidłowego wykonania procedury.

Czym różni się wyważanie dynamiczne od wyważania statycznego? Wyważenie statyczne polega na tym, że wyważarka musi wykryć, po której stronie obwodu koła występuje większa lub mniejsza masa. I nadmiar trzeba zrównoważyć ciężarkiem. W przeciwnym razie opona może podskakiwać na nawierzchni podczas jazdy. Wyważenie dynamiczne z kolei na polega na równomiernym rozłożeniu mas w taki sposób, aby zrównoważyć niewyważenie statyczne, które występuje poza płaszczyzną prostopadłą do osi koła, ale jednocześnie przechodzi przez środek ciężkości. Błędy w tym zakresie sprawiają, że w czasie jazdy dochodzi do wypadania osi obrotu koła. To jest odczuwalne jako szarpanie kierownicy.

• Nie jest tak, że dynamiczne wyważanie kół jest lepsze od statycznego. Wyważanie dynamiczne kół jest tak samo potrzebne jak statyczne. Badanie w obydwu zakresach jest wykonywane dla koła zamontowanego na maszynie używanej w zakładzie wulkanizacyjnym.

Wyważenie koła polega na równomiernym rozłożeniu mas. Przynosi zatem szereg korzyści. Sprawia, że bieżnik pełniej pracuje po nawierzchni. W efekcie minimalizowane jest zużycie paliwa w aucie, a do tego kierowca może się cieszyć z lepszej trakcji i krótszej drogi hamowania. Poza tym przynosi też ogromną korzyść na polu eksploatacyjnym. Bo prawidłowe wyważenie kół w samochodzie sprawia, że eliminowane jest nierównomierne zużycie opony.

• Niewyważenie koła może być spowodowane wieloma czynnikami. Czasami to błąd warsztatu samochodowego i złe rozłożenie odważników, czasami błąd pomiarowy, a czasami zabrudzenia pozostające w bieżniku opony.

Pominięcie procedury wyważania kół przynosi szereg skutków. Tak naprawdę zaraz po wyjechaniu z zakładu wulkanizacyjnego, kierowca poczuje drgania kierownicy w czasie jazdy. Te będą się nasilać wraz ze wzrostem prędkości. Z czasem bicie koła zamieni się w drgania całego nadwozia. Ucierpi na tym komfort jazdy samochodem. A taki objaw będzie dopiero wstępem do problemów. Brak ciężarków doważających sprawia, że długofalowo sytuacja może się odbić na zużyciu ogumienia. Jego bieżnik nie będzie się ścierał w sposób równomierny. W efekcie kierowca stanie szybciej przed koniecznością wymiany opon.

Niewyważenie tylnych kół lub przednich sprawia również, że w ramach jednej osi pojawia się nieprawidłowy rozkład mas. To z kolei odbije się na stanie amortyzatorów, a także elementów układu zawieszenia. W efekcie z czasem kierujący może zauważyć objaw w postaci wydłużonej drogi hamowania czy pogorszonej stateczności nadwozia i przyczepności w zakręcie. I skutki takie mogą wystąpić już na dystansie wynoszącym 5-10 tys. km.

• Czasami bywa tak, że np. po najechaniu na krawężnik, odpadnie jeden z odważników. Koło zacznie się zatem zachowywać tak, jakby nie było wyważone. Konieczna jest zatem wizyta u wulkanizatora.

Wyważenie kół ma stosunkowo niską cenę. Koszt wykonania procedury zależy jednak od dwóch czynników. Pierwszym jest rodzaj zastosowanej w samochodzie obręczy. Wyważenie felg stalowych będzie tańsze od wyważenia felg aluminiowych. Drugim z czynników jest fakt czy koła do wyważenia są zamontowane w pojeździe, czy znajdują się luzem.

• od 50 do nawet 100 zł kosztuje wyważenie kół stalowych. Podczas wyceny kluczowe znaczenie ma rozmiar obręczy.
• od 60 do 150 zł wynosi cena usługi w przypadku felg aluminiowych.

W przypadku konieczności demontażu kół z auta zakład wulkanizacyjny może doliczyć do powyższych kwot jakieś 50 zł.

Najczęstszym błędem kierowców jest myślenie, że koło na wyważarce w przypadku opony wielosezonowej musi się pojawić tylko raz. Natomiast podczas eksploatacji samochodu zdarza się wiele scenariuszy, które mogą doprowadzić np. do delikatnej zmiany geometrii opony czy odpadnięcia jednego z ciężarków. To sprawia, że jedno z kół może się rozważyć.

Jak często wyważać koła w takim przypadku? Generalnie przyjmuje się, że pojazd powinien pojawiać się w warsztacie samochodowym co 5 tys. km. Dobrze by było jednak, gdyby auto rzadko eksploatowane, zajrzało do wulkanizatora chociaż raz w roku. Czasami konieczne będzie ponowne wyważenie, a czasami tylko kontrola wyważenia.