Wymiana rozrządu

Rozrząd jest mechanicznym sterownikiem jednostki napędowej. Odpowiada on bowiem za przeniesienie napędu z wału korbowego na wałek rozrządu. Wprawiając go w ruch obrotowy, układ rozrządu odpowiada za pracę zaworów. W efekcie decyduje o momencie, w którym jest dostarczana mieszkanka paliwa i powietrza do cylindrów, a następnie usuwane są spaliny. Rozrząd to nie tylko pasek czy łańcuch. Aby mógł napędzać krzywkę, konieczne są także rolki prowadzące czy napinacz. Poza tym bardzo często to właśnie w ramach rozrządu odbywa się napęd pompy wody. Pompy, która odpowiada za chłodzenie silnika podczas pracy.

• Na rynku motoryzacyjnym spotykane są trzy typy napędu rozrządu. We współczesnych konstrukcjach producenci stosują pasek lub łańcuch rozrządu. Wcześniej spotykane były również komponenty oparte na kołach zębatych.

Ten rodzaj napędu składa się z materiałów typowo eksploatacyjnych. Podstawowym wyznacznikiem podczas decydowania o żywotności paska rozrządu powinny się stać dla kierowcy zalecenia producenta. Na ogół wskazują oni na możliwość pokonania od 60 do 80 tysięcy kilometrów lub eksploatację nieprzekraczającą 5 lub 6 lat. Informację w tej sprawie właściciel pojazdu znajdzie w książce serwisowej. Konieczna jest regularna wymiana.

W zależności od modelu samochodu moment montażu nowego paska może się odciągnąć nawet do 210 tysięcy przejechanych kilometrów. Stanie się tak w przypadku jednostek wysokoprężnych i benzynowych Grupy Volkswagena. Tu pasek rozrządu pracuje bowiem w tzw. kąpieli olejowej. To zastosowanie gumy odpornej na działanie środka smarnego i smarowania wydłuża jego trwałość.

• Poszukując informacji o żywotności paska, kierowca powinien wesprzeć się także informacjami od mechanika. Może się bowiem zdarzyć, że w danym typie samochodu używanego warto skrócić przebieg między poszczególnymi wymianami. Pasek należy wymienić wcześniej głównie wtedy, gdy z uwagi na specyfikę pracy, nie wytrzymuje on pełnego interwału przewidzianego przez producenta. Choć wpływ ma też styl jazdy kierowcy oraz częstotliwość gaszenia i odpalania silnika.
• Kierowca musi wymienić pasek rozrządu także wtedy, gdyby został on np. zabrudzony w wyniku wycieków oleju czy płynu chłodniczego. Podzespół jest wykonany z gumy. Te środki chemiczne mogą mieć zatem erozyjny wpływ na nią.

Kierowcy często pytają o to, czy wymieniając pasek rozrządu, należy też zamontować nową pompę wody. Jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie się nie da. Generalnie pompa powinna być montowana, co drugą wymianę paska. Mimo wszystko wielu mechaników zaleca wymianę każdorazową. I powód jest oczywisty. Pompa zwiększa rachunek często o 100 zł, a stara może nie wytrzymać do kolejnej wymiany. W efekcie mechanik w razie pojawienia się wycieków płynu chłodniczego i tak musi rozebrać rozrząd. Kierowca w takim przypadku płaci podwójnie. Jeżeli właściciel auta nie chce zdecydować się na wymianę, powinien poprosić pracownika warsztatu o wnikliwe sprawdzenie stanu pompy wody. To absolutne minimum.

Oczywiście warto wiedzieć o tym, że nie zawsze pompa wody jest napędzana z rozrządu. W przypadku silników posiadających łańcuch rozrządu, w ruch wprawia ją dużo częściej tzw. pasek zewnętrzny zwany również paskiem osprzętu.

Zerwanie paska rozrządu oznacza brak synchronizacji między pracą góry i dołu silnika. Skutkiem stanie się kolizja tłoków z zaworami. To scenariusz o tyle groźny, że zawsze oznacza konieczność przeprowadzenia remontu jednostki napędowej. Czasami cena naprawy jest na tyle wysoka, że procedury nie opłaca się wykonywać. Lepiej jest wymienić motor na używany. Zaniedbanie i związana z nim usterka mogą być zatem naprawdę kosztowne.

Możliwość, że po zerwaniu paska podczas pracy silnika nie dojdzie do uszkodzenia głowicy, jest jedna. Dotyczy tzw. rozrządu bezkolizyjnego. Niestety nie jest to rozwiązanie popularnie spotykane na rynku. We współczesnych samochodach charakteryzuje m.in. przestarzałą jednostkę 1,1 litra montowaną w modelach Fiata z segmentu A i B.

W czystej teorii producenci samochodów nie przewidują, aby kierowca musiał wymienić rozrząd oparty na łańcuchu. W praktyce bywa z tym różnie. Często z uwagi na wadliwe napinacze lub problemy ze smarowaniem, łańcuchy wyciągają się już przy przebiegu wynoszącym zaledwie 100 tys. kilometrów. W takim przypadku zaczynają hałasować zaraz po odpaleniu silnika. Spod maski dochodzi metaliczny dźwięk, który po kilku sekundach ustaje.

Producenci zalecają kontrolę stanu rozrządu łańcuchowego raz na dwa, trzy lata. Gdyby mechanik odkrył jakiekolwiek śladu zużycia, wymienia się rozrząd. W ten sposób można uniknąć jego zerwania czy przeskoczenia. Niestety łańcuch jest drogi w wymianie. Często ceny samego zestawu części oscylują w granicy 1500 zł.

Koszt wymiany pasa rozrządu zaczyna się zakupu części. Te będą kosztować od 200 do nawet ponad 1000 zł. Sumy będą jeszcze wyższe, gdy mówimy o napędzie opartym o łańcuch. W tym przypadku od mniej więcej 1000 zł kwoty dopiero startują. Ceny zestawów na ogół nie zawierają ceny pompy cieczy chłodzącej. Kluczowym elementem kosztu wymiany jest także robocizna mechanika. Tu kierowca zapłaci od jakiś 300 do nawet 1000 zł.

• Koszt wymiany rozrządu nie jest niski. Kierowca nie powinien jednak poszukiwać niepotrzebnych oszczędności. Wybór niefachowego mechanika może sprawić, że ustawi on napęd w złej pozycji. To będzie oznaczać wyższe spalanie i gorsze osiągi.