Kontrola trakcji ASR – co to jest i jak działa? Różnice między ASR a ESP

Dziś praktycznie każdy samochód na drogach jest wyposażony w ASR. Jak system ten działa i jakie tak naprawdę korzyści przynosi kierowcy? A do tego, czy w czasie jazdy zdarzają się jakieś awarie układu ASR?

Spis treści:

• Czym jest system kontroli trakcji ASR?
• Jak działa system ASR?
• Czy w czasie jazdy można wyłączyć układ ASR?
• Jak układ ASR w samochodzie wpływa na bezpieczeństwo jazdy?
• Jakie są awarie systemu kontroli trakcji ASR?

System kontroli trakcji najczęściej jest określany mianem ASR. To skrót pochodzący z języka angielskiego, który oznacza Acceleration Slip Regulation. Na tym jednak nie kończą się spotykane na rynku motoryzacyjnym oznaczenia. Z angielskiego bywa określany również mianem traction control system, czyli TCS lub TC.

Czym jest system kontroli trakcji ASR?

Działanie ASR jest niezwykle cenne dla prowadzącego. Układ stosuje się bowiem po to, aby podczas jazdy utrzymać stałą przyczepność kół do nawierzchni. ASR działa niezależnie od poleceń kierowcy. To pozwala zapobiegać ryzyku poślizgu przy niższej prędkości, ale przede wszystkim sprawia, że samochód nie ma problemu z przyspieszeniem nawet w czasie gwałtownego wykorzystywania mocy silnika z turbo.

Układ ma zasadę działania podobną do elektronicznej blokady mechanizmu różnicowego. Tyle że ASR działa do mocno ograniczonej prędkości maksymalnej. Może reagować na poślizg pojazdu zazwyczaj do szybkości określonej na 40 km/h. Kontrola trakcji w samochodzie wchodzi w skład systemów bezpieczeństwa i współpracuje m.in. z ABS czy ESP.

• Inżynierowie znaleźli dość ciekawe zastosowanie dla systemu ASR. We współczesnych crossoverach z napędzanymi przednimi kołami, pozwala na zbudowanie systemu trakcyjnego, który imituje działanie czteronapędu. Pozwala autu np. na sprawniejsze poruszanie się w lekkim błocie czy piachu. W takim przypadku ASR i ABS reagują jeszcze zanim pojazd wpadnie w poślizg. System skutecznie zarządza bowiem pracą silnika i kół napędzanych.

Jak działa system ASR?

Kontrola trakcji za pomocą czujników ABS monitoruje tor jazdy samochodu. Monitoruje ilość obrotów kół. W razie poślizgu koło zaczyna zwalniać. Informację o tym otrzymuje sterownik ASR. W efekcie na desce rozdzielczej zaświeca się kontrolka ostrzegawcza, a system wkracza do akcji i robi to bez konieczności działania ze strony kierowcy. Kontrola trakcji może podjąć jedno z trzech działań:

• za pomocą układu hamulcowego hamuje uślizgujące się podczas ruszania koło,
• elektronicznie ogranicza moment napędowy poprzez automatyczne przymknięcie przepustnicy,
• odcina moc silnika poprzez opóźnienie zapłonu.

Warto odczarować jeden mit. ASR i ESP mają wspomagać kierowcę w czasie jazdy. Wspomagać, a nie myśleć za niego. ASR sprawdza się, gdy kierowca pamięta o wszystkich pozostałych zasadach bezpieczeństwa. Na niewiele się zda np. wtedy, gdy kierowca będzie jechał w kopnym śniegu na oponach letnich.

Czy w czasie jazdy można wyłączyć układ ASR?

Działanie układu ASR nie jest samodzielne. Stanowi on bowiem element szerszej architektury. Wykorzystuje do swojej pracy system ABS, ale de facto wchodzi w skład układu stabilizacji toru jazdy ESP. Wyłączenie kontroli trakcji jest zatem możliwe, ale tylko w przypadku dezaktywowania i ESP, i ASR.

Przycisk służący do wyłączania ASR znajduje się na desce rozdzielczej samochodu. Zazwyczaj należy przytrzymać go przez dłuższą chwilę. Auto poinformuje o dezaktywacji systemu za sprawą kontrolki, która zaświeci się na tablicy zegarów.

Kiedy wyłączenie układu ASR ma sens? Tak naprawdę w jednym przypadku. Gdy kierowca ma świetne umiejętności związane z utrzymywaniem kontroli nad pojazdem, a do tego auto znajduje się np. w kontrolowanych warunkach na torze. W pozostałych przypadkach lepiej zrezygnować z wyłączenia ASR podczas jazdy.

Jak układ ASR w samochodzie wpływa na bezpieczeństwo jazdy?

Za sprawą systemu ASR w samochodzie kierowca osiąga cztery cele. Mowa konkretnie o tym, że:

• poprawiane są właściwości trakcyjne pojazdu. Ten z większą łatwością jest w stanie przenieść moc na drogę. Poza tym ASR jest w stanie redukować poślizg kół podczas jazdy w zakręcie. Tym samym może eliminować efekt podsterowności. Choć warto pamiętać o tym, że ASR często działa tylko do prędkości 40 km/h. Później działanie i funkcje układu ASR przejmuje ESP, ograniczając np. moment obrotowy silnika. Bez udziału hamulców.
• kierowca odkryje zalety ASR w czasie jazdy i przyspieszania na nawierzchni, która jest oblodzona czy mokra. W takim warunkach będzie miał ułatwione ruszanie z miejsca, ewentualnie będzie w stanie w ogóle utrzymać się na drodze przy niskich prędkościach. To eliminuje ryzyko dla innych uczestników ruchu drogowego.
• działanie systemu kontroli trakcji pozwala na ograniczenie wyników spalania. Układ napędowy jest bowiem w stanie wytworzyć tyle mocy, ile jest w stanie przenieść na drogę w danym momencie.
• układ kontroli trakcji ogranicza stopień zużycia opon w samochodzie. Mniejsza ilość poślizgów oznacza zredukowanie tempa ścierania się klocków bieżnika.

Jakie są awarie systemu kontroli trakcji ASR?

Awarie ASR wcale nie są częste. System stosowany w samochodach osobowych jest dość prosty z technologicznego punktu widzenia. Naprawdę niewiele elementów może zatem zostać uszkodzonych.

W przypadku kontroli trakcji najczęściej zdarzają się dwa problemy. Mowa o uszkodzeniu lub zabrudzeniu jednego z czujników ABS. Wtedy ASR w samochodzie nie ma informacji na temat prędkości koła. Tym samym nie wie, jak konkretnie regulować moment obrotowy dostarczany przez silnik i kiedy opona traci przyczepność. Problemy z odczytem prędkości obrotowej są zdecydowanie najczęstszym zmartwieniem kierowców.

Drugą z możliwych awarii jest uszkodzenie elektronicznego sterownika lub jednego z przewodów. Uszkodzenie modułu sprawia, że ASR w aucie zostanie dezaktywowany. Kierowcę poinformuje o tym fakcie pomarańczowa kontrolka wyświetlona na tablicy zegarów. W każdym z przypadków konieczna jest wizyta w warsztacie i przeprowadzenie procesu diagnostycznego.