Diesel czy benzyna?

Tytułowy dylemat nie jest tak odwieczny, jak mogłoby się wydawać – dopiero od lat 30. XX w. kierowcy mogli tak naprawdę wybierać między tymi dwoma rodzajami silników. Czym jednak różnią się od siebie oba typy jednostek napędowych?
Ikona zegarka 4 min czytania

Co wybrać?

Odpowiadamy na powyższe pytanie i wyjaśniamy, czym różni się benzyna od oleju napędowego i w jaki sposób się je pozyskuje.

Obie te substancje są pochodnymi tego samego surowca naturalnego: ropy naftowej, powstałymi w wyniku jej rafinacji. Ropa składa się w głównej mierze z różnej długości węglowodorów (alkanów), pomieszanych ze sobą i z zanieczyszczeniami. By uzyskać jakiekolwiek użyteczne produkty, musi więc ona zostać w odpowiedni sposób przetworzona.

Stosowany w tym przypadku proces nazywa się destylacją frakcyjną. Polega on na odparowaniu i późniejszej ponownej kondensacji poszczególnych związków chemicznych węgla i wodoru, których temperatura wrzenia różni się od siebie – dla alkanów benzyny wynosi ona 40-205°C, natomiast alkany oleju napędowego zaczynają wrzeć dopiero w przedziale 250-350°C. Warto dodać, że benzynę można również otrzymać w wyniku dalszej obróbki „ropy” (już nie naftowej, tylko paliwa diesla), która jest prostsza do uzyskania.

Paliwo kaloryczne, ale… czy jest toksyczne?

Różnica między obydwoma paliwami polega jednak nie tylko na sposobie ich pozyskiwania. Nie bez powodu od lat popularnymi zagadnieniami dylematu „diesel czy benzyna” są spalanie i emisja.

Z uwagi na większą gęstość oleju napędowego zawiera on 15 proc. więcej energii na litr objętości niż benzyna (36,9 MJ/l zamiast 33,7 MJ/l). W połączeniu z bardziej wydajnym procesem spalania skutkuje to średnio o 40 proc. wyższą wydajnością silników Diesla.

Jak natomiast wygląda ta różnica w przypadku emisji dwutlenku węgla i innych szkodliwych substancji?

Przy teoretycznym spalaniu wynoszącym 1 l na 100 km diesel wyemituje 26,5 g CO2/km, podczas gdy dla benzyny wartość ta wyniesie 23 g CO2/km. W rzeczywistości jednak silniki Diesla mogą wykazać się dużo niższym spalaniem, co przekłada się na niższą faktyczną emisję CO2. Niestety, poza dwutlenkiem węgla w spalinach znajdują się szkodliwe dla ludzi związki azotu, których diesle emitują już znacznie więcej.

Konstrukcja silnika i proces spalania

Ze specyfiki obu paliw wynikają dalsze odmienności, takie jak konstrukcja silników czy przebieg procesu spalania. Zarówno diesle, jak i „benzyniaki” są określane mianem silników o spalaniu wewnętrznym, czyli po prostu silnikami spalinowymi. W obu przypadkach serie kontrolowanych eksplozji zmieniają paliwo w energię, która następnie – po przebyciu drogi z silnika przez skrzynię biegów aż do kół – wprawia nasze samochody w ruch. Oba typy silników różnią się jednak sposobem, w jaki do tych eksplozji dochodzi.

W silnikach benzynowych sprężona przez tłok mieszanka paliwa z powietrzem zostaje zdetonowana przez świecę zapłonową. Natomiast w dieslach świece zapłonowe nie są potrzebne – wtrysk paliwa w tych jednostkach napędowych następuje dopiero po sprężeniu samego powietrza (w stopniu dużo wyższym niż w przypadku benzyny), którego podwyższone ciśnienie (a tym samym podniesiona temperatura) sprawia, że w cylindrze dochodzi do samozapłonu „ropy”.

Paliwo a olej silnikowy

Te różnice sprawiają, że również środki smarne stosowane w poszczególnych silnikach muszą odznaczać się innymi parametrami, zwłaszcza w najnowszych konstrukcjach.

Podstawowa, a zarazem najważniejsza właściwość, która odróżnia od siebie oleje do diesli i benzyniaków, to ich lepkość. Oleje przeznaczone do silników Diesla odznaczają się z reguły wyższą lepkością, zapewniającą odporność na bardzo wysokie momenty obrotowe charakteryzujące pracę tych jednostek napędowych.

Kolejną różnicą między obydwoma typami olejów jest większa koncentracja detergentów i dodatków przeciwzużyciowych w środkach smarnych dla silników Diesla.

W jednostkach benzynowych detergenty w takiej ilości mogłyby usuwać niepotrzebnie film olejowy i przyśpieszać ścieranie, natomiast dodatki przeciwzużyciowe składają się w dużej mierze z cynku, który może niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie katalizatora. Dlatego też ta część w silnikach Diesla ma inną konstrukcję niż w jednostkach benzynowych.

Niezależnie od typu jednostki napędowej w swojej ofercie Castrol posiada rozwiązania zarówno dla silników Diesla, jak i benzynowych. W każdej linii produktowej znajdują się dedykowane środki dla jednostek napędowych obu rodzajów, np. Castrol Magnatec Diesel czy Castrol EDGE Turbo Diesel, które sprawdzą się doskonale w zależności od potrzeb kierowcy.

FAQ
Jakie są różnice w spalaniu?
W przypadku diesla jego wydajność jest o średnio 40% wyższa niż w przypadku benzyny. Gęstość oleju napędowego w dieslu zawiera o 15% więcej energii na litr objętości niż benzyna (36,9 MJ/l zamiast 33,7 MJ/l).
Jak wygląda emisja dwutlenku węgla i innych szkodliwych substancji?
Zakładając spalanie 1l na 100 km, silniki diesla wyemitują 26,5 g CO2/km. W tym samym przykładzie benzyna wyemituje 23 g CO2/km. Jednak diesel w rzeczywistości może emitować CO2 w znacznie mniejszej ilości, a znacznie większą liczbę związków azotu, które również są szkodliwe.
Jak wygląda proces spalania?
W przeciwieństwie do silników benzynowych diesel nie potrzebuje świec zapłonowych, samozapłon następuje dopiero po sprężeniu samego powietrza. W przypadku silnika benzynowego mieszanka paliwa z powietrzem jest detonowana przez świece zapłonowe.
Czy olej silnikowe się od siebie różnią?
Diesel wykorzystuje oleje silnikowe z wyższą lepkością, dzięki temu zapewniają odporność na wysokie momenty obrotowe. Te oleje posiadają również większą koncentrację detergentów i dodatków przeciwzużyciowych.