Jakie są objawy usterki kontroli trakcji?

Jak więc działa układ kontroli trakcji?
Co zrobić, gdy uszkodzony jest moduł kontroli trakcji?

Co to jest kontrola trakcji i dlaczego nie jest tym samym co ESP? Jak działa system kontroli trakcji (ASR) i co może się w niej zepsuć? Czy jazda z niesprawną kontrolą trakcji jest niebezpieczna?

Zacznijmy od przypomnienia, czym się różni kontrola trakcji od ESP. Często te dwa układy są ze sobą mylone i nie ma się co dziwić. Ich działanie jest zintegrowane, a sposób, w jaki wpływają na zachowanie samochodu, niemal identyczny. Mimo to są zupełnie innymi układami. W dużym uogólnieniu:
– kontrola trakcji odpowiada za to, jak samochód przyspiesza i (częściowo) hamuje,
– układ ESP kontroluje to, jak samochód zmienia kierunek jazdy.

Oba te układy używają do swoich zadań hamulców – automatycznie dozowany w zależności od zapotrzebowania, kontrola trakcji ma jednak do dyspozycji dodatkowe możliwości, mianowicie w skrajnych sytuacjach potrafi sterować gazem.

Jak więc działa układ kontroli trakcji?

Zadaniem układu kontroli trakcji jest dopilnowanie, aby żadne z napędzanych kół nie „gubiło trakcji” – czyli po prostu, żeby się nie ślizgało, gdy kierowca da za dużo gazu. W czasach przed kontrolą trakcji oznaczało to po prostu pisk opon (a przy stanowczym nadmiarze mocy – dużo dymu). Oczywiście jest to zupełnie nieoptymalne z punktu widzenia przenoszenia mocy na podłoże (szczególnie kiedy jest ślisko), a może być niebezpieczne.

Kontrola trakcji zadba o to, żeby koło, które zaczyna się ślizgać (traci trakcję), kręciło się z prędkością optymalną w stosunku do prędkości samochodu. W sytuacji, gdy nagle wjedziemy jednym kołem na przykład na zamarzniętą kałużę, układ kontroli trakcji zareaguje, dohamowując koło przejeżdżające po takim śliskim fragmencie drogi. ESP będzie w tym przypadku czuwać, czy reakcja układu kontroli trakcji wystarczyła do utrzymania stabilności samochodu, i podejmie odpowiednią akcję, jeśli będzie trzeba tej niestabilności przeciwdziałać. Kontrola trakcji będzie również pomagać (choć w skrajnych sytuacjach czasem przeszkadza i właśnie dlatego da się ją chwilowo wyłączyć) przy wykopywaniu się ze śniegu, przy jeździe po śliskim pod górę i w podobnych sytuacjach.

Awaria układu kontroli trakcji, poza świecącą się na desce rozdzielczej kontrolką kontroli trakcji (kontrolka samochód w poślizgu), będzie łatwo zauważalna – wystarczy dać za dużo gazu i gwałtownie ruszyć. Zamiast automatycznej modulacji gazu, ruszymy z piskiem opon i walcząc o utrzymanie kierunku jazdy na wprost.

Do działania układ kontroli trakcji potrzebuje dokładnie tych samych czujników co układ ABS, więc po prostu korzysta z istniejących czujników ABS. Dlatego awaria czujnika ABS zawsze skutkuje dezaktywacją kontroli trakcji. Te dwa systemy są ze sobą mocno powiązane, więc jeżeli zaświecą się obie kontrolki – TC i ABS – wiadomo, jak postępować. Zdarza się jednak, że układ kontroli trakcji odmawia współpracy samodzielnie, bez dodatkowych objawów ze strony ABS.

Co zrobić, gdy uszkodzony jest moduł kontroli trakcji?

„Mózgiem” kontroli trakcji jest specjalizowany komputer, komunikujący się z innymi elementami elektronicznymi samochodu przez wewnętrzną sieć CAN. Dopiero od niedawna integruje się kontrolę trakcji bezpośrednio w komputer sterujący silnikiem. Dlatego awaria modułu kontroli trakcji niekoniecznie musi oznaczać poważny wydatek. Najczęściej, jeśli problem jest po stronie programu sterującego, pomaga całkowity reset układu i wgranie najnowszej wersji oprogramowania. Jeśli jednak nastąpi fizyczne uszkodzenie (np. przepalenie elementów elektronicznych) układu, trzeba zwrócić się do fachowca. Warsztat podejmie decyzję, czy komputer kontroli trakcji w ogóle można naprawić.

Na szczęście takie przypadki zdarzają się bardzo rzadko. W ogromnej większości przypadków awaria układu kontroli trakcji wywołana jest problemami z okablowaniem lub czujnikami, ewentualnie układem wykonawczym sterowania silnikiem (kontrola trakcji potrafi w niektórych zastosowaniach samodzielnie zamknąć przepustnicę, choć częściej zdarza się, że po prostu wysyła sygnał blokujący podawanie paliwa przez wtryskiwacze).