Jak więc działa układ kontroli trakcji?
Co zrobić, gdy uszkodzony jest moduł kontroli trakcji?
Co to jest kontrola trakcji i dlaczego nie jest tym samym co ESP? Jak działa system kontroli trakcji (ASR) i co może się w niej zepsuć? Czy jazda z niesprawną kontrolą trakcji jest niebezpieczna?
Zacznijmy od przypomnienia, czym się różni kontrola trakcji od ESP. Często te dwa układy są ze sobą mylone i nie ma się co dziwić. Ich działanie jest zintegrowane, a sposób, w jaki wpływają na zachowanie samochodu, niemal identyczny. Mimo to są zupełnie innymi układami. W dużym uogólnieniu:
– kontrola trakcji odpowiada za to, jak samochód przyspiesza i (częściowo) hamuje,
– układ ESP kontroluje to, jak samochód zmienia kierunek jazdy.
Oba te układy używają do swoich zadań hamulców – automatycznie dozowany w zależności od zapotrzebowania, kontrola trakcji ma jednak do dyspozycji dodatkowe możliwości, mianowicie w skrajnych sytuacjach potrafi sterować gazem.
Jak więc działa układ kontroli trakcji?
Zadaniem układu kontroli trakcji jest dopilnowanie, aby żadne z napędzanych kół nie „gubiło trakcji” – czyli po prostu, żeby się nie ślizgało, gdy kierowca da za dużo gazu. W czasach przed kontrolą trakcji oznaczało to po prostu pisk opon (a przy stanowczym nadmiarze mocy – dużo dymu). Oczywiście jest to zupełnie nieoptymalne z punktu widzenia przenoszenia mocy na podłoże (szczególnie kiedy jest ślisko), a może być niebezpieczne.
Kontrola trakcji zadba o to, żeby koło, które zaczyna się ślizgać (traci trakcję), kręciło się z prędkością optymalną w stosunku do prędkości samochodu. W sytuacji, gdy nagle wjedziemy jednym kołem na przykład na zamarzniętą kałużę, układ kontroli trakcji zareaguje, dohamowując koło przejeżdżające po takim śliskim fragmencie drogi. ESP będzie w tym przypadku czuwać, czy reakcja układu kontroli trakcji wystarczyła do utrzymania stabilności samochodu, i podejmie odpowiednią akcję, jeśli będzie trzeba tej niestabilności przeciwdziałać. Kontrola trakcji będzie również pomagać (choć w skrajnych sytuacjach czasem przeszkadza i właśnie dlatego da się ją chwilowo wyłączyć) przy wykopywaniu się ze śniegu, przy jeździe po śliskim pod górę i w podobnych sytuacjach.
Awaria układu kontroli trakcji, poza świecącą się na desce rozdzielczej kontrolką kontroli trakcji (kontrolka samochód w poślizgu), będzie łatwo zauważalna – wystarczy dać za dużo gazu i gwałtownie ruszyć. Zamiast automatycznej modulacji gazu, ruszymy z piskiem opon i walcząc o utrzymanie kierunku jazdy na wprost.
Do działania układ kontroli trakcji potrzebuje dokładnie tych samych czujników co układ ABS, więc po prostu korzysta z istniejących czujników ABS. Dlatego awaria czujnika ABS zawsze skutkuje dezaktywacją kontroli trakcji. Te dwa systemy są ze sobą mocno powiązane, więc jeżeli zaświecą się obie kontrolki – TC i ABS – wiadomo, jak postępować. Zdarza się jednak, że układ kontroli trakcji odmawia współpracy samodzielnie, bez dodatkowych objawów ze strony ABS.
![prawidłowa kontrola trakcji](https://qservicecastrol.eu/wp-content/uploads/2022/04/prawidlowa-kontrola-trakcji-1.jpg)
Co zrobić, gdy uszkodzony jest moduł kontroli trakcji?
„Mózgiem” kontroli trakcji jest specjalizowany komputer, komunikujący się z innymi elementami elektronicznymi samochodu przez wewnętrzną sieć CAN. Dopiero od niedawna integruje się kontrolę trakcji bezpośrednio w komputer sterujący silnikiem. Dlatego awaria modułu kontroli trakcji niekoniecznie musi oznaczać poważny wydatek. Najczęściej, jeśli problem jest po stronie programu sterującego, pomaga całkowity reset układu i wgranie najnowszej wersji oprogramowania. Jeśli jednak nastąpi fizyczne uszkodzenie (np. przepalenie elementów elektronicznych) układu, trzeba zwrócić się do fachowca. Warsztat podejmie decyzję, czy komputer kontroli trakcji w ogóle można naprawić.
Na szczęście takie przypadki zdarzają się bardzo rzadko. W ogromnej większości przypadków awaria układu kontroli trakcji wywołana jest problemami z okablowaniem lub czujnikami, ewentualnie układem wykonawczym sterowania silnikiem (kontrola trakcji potrafi w niektórych zastosowaniach samodzielnie zamknąć przepustnicę, choć częściej zdarza się, że po prostu wysyła sygnał blokujący podawanie paliwa przez wtryskiwacze).
Autor tekstu:
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.