Płyn hamulcowy. Grzech zaniedbania, który zagraża bezpieczeństwu.

Kierowcy najwięcej uwagi poświęcają olejowi silnikowemu. Reszta płynów w samochodzie pozostaje w cieniu. Należy jednak pamiętać, ze od niektórych z nich może zależeć życie. Tak jest z płynem hamulcowym. Z czasem jego właściwości pogarszają się, co może mieć dramatyczne skutki na przykład podczas gwałtownego hamowania na autostradzie.

Płyny należą do elementów eksploatacyjnych w pojazdach i powinny być wymieniane zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu. Z reguły wymiana płynu hamulcowego powinna nastąpić po dwóch latach eksploatacji. Płyn w układzie hamulcowym odgrywa bowiem kluczową rolę w prawidłowym działaniu systemów hydraulicznych. Ich zadaniem jest przenoszenie ciśnienia w układzie hamulcowym i smarowanie oraz ochrona przed korozją komponentów hydraulicznych.

• Płyn hamulcowy jest higroskopijny, co oznacza, że z łatwością pochłania on wodę, która występuje w powietrzu, jako para wodna. Już niewielka ilość zaabsorbowanej do płynu hamulcowego wody powoduje znaczne obniżenie temperatury wrzenia płynu, co oznacza, że płyn przestaje być odporny na wyższe temperatury, które panuję w układzie hamulcowym podczas hamowania. Ma to szczególnie duże znaczenie w cylinderkach hamulcowych znajdujących się w zaciskach, które bezpośrednio współpracują z klockami hamulcowymi. Temperatura od nagrzewających się przy hamowaniu klocków przenosi się na zaciska hamulcowy podgrzewając jednocześnie płyn hamulcowy znajdujący się wewnątrz zacisku. Jeśli punkt wrzenia płynu hamulcowego jest zbyt niski, to przy dużym obciążeniu układu hamulcowego, na przykład podczas gwałtownego hamowania, wewnątrz płynu może dojść do wydzielania się pęcherzy pary wodnej z wody zaabsorbowanej przez płyn.

Dlaczego jest to groźne?

• Podczas hamowania wywierany jest nacisk na pedał hamulca. Za pośrednictwem dźwigni przesuwany jest tłok w pompie hamulcowej, który przetłacza płyn hamulcowy do zacisków hamulca powodując zaciskanie się klocków hamulcowych na tarczy, a finalnie – powodując hamowanie samochodu. Podstawą działania takiego mechanizmu jest nieściśliwość cieszy przenoszącej siłę z pedału do zacisku hamulcowego. Jeśli na skutek temperatury ciesz ta zacznie wrzeć, to w jej wnętrzu zaczną się pojawiać pęcherzyki gazu (pary wodnej). A gaz jest ściśliwy, co oznacza, że będzie on absorbował cały nacisk wywierany przez kierowcę na pedał hamulca. Dla kierowcy będzie to odczuwalne w dwojaki sposób. Po pierwsze pedał hamulca zacznie wpadać w podłogą, a po drugie – samochód przestanie zwalniać podczas hamowania. W ekstremalnych przypadkach może dojść do całkowitej utraty możliwości zahamowania. Z tego powodu konieczna jest regularna kontrola jakości płynu hamulcowego polegająca na określaniu jego temperatury wrzenia, co daje informację o ilości zaabsorbowanej z otoczenia wody.

• Woda w płynie hamulcowym przyczynia się też do korodowania wnętrza układu hamulcowego, a w szczególności cylinderków i tłoków w zacisku hamulcowym oraz wnętrza pompy hamulcowej. Nawet minimalna korozja wewnątrz pompy układu ABS/ESP może doprowadzić do jej uszkodzenia, a w związku z tym, że jest to element nienaprawialny – wiązać się to może z dużymi kosztami.

Prawidłowa lepkość płynu

• Jakość działania układu hamulcowego zależy od lepkości płynu w nim pracującego. Nowoczesne płyny hamulcowe muszą gwarantować i umożliwiać szybką i prawidłową pracę nowoczesnych systemów bezpieczeństwa takich jak ABS i ESP®, poprzez niezmienną w czasie eksploatacji niskowiskozyjność (niską lepkość) przy bardzo szerokim spektrum temperaturowym. Lepkość płynu hamulcowego zmienia się także wraz ze wzrastającą zawartością wody, co upośledza działanie systemów bezpieczeństwa ABS i ESP.

Wymiana płynu hamulcowego jest konieczna także wtedy gdy płyn w pojeździe osiągnie wskazywany przez producenta interwał wymiany (12 lub 24 miesiące).

• Większość producentów samochodów napełnia układy hamulcowe fabrycznie płynami niskowiskozyjnymi o specyfikacji DOT 4 – klasa 6 (zgodnie z ISO 4925). Płyn hamulcowy ATE SL.6, jest płynem o identycznej, jak fabryczna specyfikacji. Ten wysoko techniczny płyn może znaleźć zastosowanie we wszystkich pojazdach produkowanych po 1990 r. dla normy DOT4 i został stworzony specjalnie do pracy z elektronicznie sterowanymi systemami hamulcowymi. Płyn ten ma szczególnie niską wiskozyjność, wysoki punkt wrzenia suchego i mokrego oraz ulepszoną smarowność i podwyższoną ochronę antykorozyjną . Ilustracja 1. Płyn hamulcowy idealny do samochodów jeżdżących po europejskich drogach. Źródło: ATE

Do zastosowań specjalnych

Dla specjalnego zastosowania w sportach motorowych ATE oferuje płyn hamulcowy Typ 200 i Typ 200 The New Racing Quality. Płyny te wyróżniają się doskonałymi możliwościami wiązania wody i minimalnym obniżeniem punktu wrzenia w razie jej absorpcji.

Płyn zapominany przez kierowców

• Od prawie dwóch lat ATE sprawdza stan płynu hamulcowego w samochodach poruszających się po polskich drogach. Na profilu firmy w mediach społecznościowych publikowane są relacje z takich akcji odbywających się w całej Polsce. Dotychczas przy pomocy profesjonalnego urządzenia do badania płynu hamulcowego BFCS 300 skontrolowanych zostało około 8500 samochodów na terenie całego kraju. Niestety około 70% kierowców porusza się samochodami w których płyn hamulcowy nadaje się do natychmiastowej wymiany. W 15 % samochodów płyn powinien być wymieniony w terminie do 6 miesięcy. Wielu z kierowców w ogóle nie miało świadomości że płyn hamulcowy powinien być wymieniany.

• Pomiary były dokonywane przez pobranie próbki ze zbiorniczka wyrównawczego gdzie temperatura wrzenia płynu jest najwyższa. Pomiary wykazały, że próbki pobranego płynu hamulcowego mają temperaturę wrzenia nieprzekraczającą 150-170°C. Biorąc pod uwagę fakt, że w zaciskach hamulcowych koncentracja wody w płynie hamulcowym jest zawsze większa, płyn w nich znajdujący się będzie wrzał w temperaturze znacznie niższej, niż płyn pobrany ze zbiorniczka wyrównawczego. A to oznacza, że w przypadku gwałtownego hamowania może dojść do niebezpieczeństwa „utraty hamulców”.

Podsumowując – płyn hamulcowy należy wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu (raz na 12 lub 24 miesiące). Wilgoć w płynie hamulcowym przyczynia się do zmniejszenia skuteczności hamowania w nagłych przypadkach oraz do korozji wnętrza układu hamulcowego. Płyny o niskiej lepkości (niskowizkozyjne) poprawiają czas reakcji układu hamulcowego. Profesjonalny serwis sprawdza temperaturę wrzenia przy każdym przeglądzie samochodu oraz dokonuje wymiany jeśli płyn nie spełnia parametrów.

• Dla zainteresowanych więcej na stronie ate-hamulce.pl