6 min czytania
Zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery to jedno z ważniejszych zadań stojących przed producentami samochodów. Wyśrubowane normy Euro wymagają coraz bardziej zdecydowanych działań. Jednym ze sposobów na ograniczenie emisji niebezpiecznych związków jest zastosowanie technologii SCR, czyli układu selektywnej redukcji katalitycznej. Co to jest SCR i w jaki sposób chroni środowisko naturalne?
Spis treści:
Co oznacza skrót SCR? Technologia SCR to inaczej układ selektywnej redukcji katalitycznej (ang. Selective Catalytic Reduction). Rozwinięcie tego skrótu mówi niewiele, dlatego warto wiedzieć, czym w zasadzie jest ten system. Stosowany w samochodach osobowych z normą emisji spalin Euro 6 oraz autach ciężarowych system odpowiada za oczyszczanie spalin ze szkodliwych związków, podobnie jak filtr cząstek stałych, katalizator czy zawór recyrkulacji spalin EGR. Robi to jednak w nieco inny sposób, bowiem zmniejszenie emisji tlenków azotów (NOx) ma miejsce przy użyciu płynu AdBlue. Dzięki SCR możliwe jest wyeliminowanie nawet 90% szkodliwych gazów spalinowych.
Zastosowanie katalizatora SCR i AdBlue wymuszone jest coraz bardziej wyśrubowanymi normami emisji spalin. Warto jednak zaznaczyć, że chodzi nie tylko o zmniejszenie samego spalania, ale przede wszystkim o ograniczenie emisji ilości tlenków azotu, tlenków węgla, węglowodorów, cząstek stałych oraz innych szkodliwych substancji. Powstają one głównie podczas spalania oleju napędowego, dlatego technologię tę wykorzystuje się w samochodach z silnikami wysokoprężnymi. Zmniejszenie azotu w spalinach jest niezbędne do uzyskania normy Euro 6. Według tej normy, wprowadzonej w 2014, maksymalny dopuszczalny poziom emisji NOx to 400 mg/kWh, czyli 5 razy mniej niż w normie Euro 5. Co ważne, metodą SCR można to zrobić stosunkowo niedrogo oraz z korzyścią dla działania silnika.
Idea stojąca za systemem SCR jest stosunkowo prosta. Szkodliwe związki nie są w tym przypadku filtrowane ani wypalane, a rozkładane chemicznie. Technologia SCR polega na wtryskiwaniu do układu wydechowego płynu AdBlue, który transportowany jest pod wysokim ciśnieniem. Wtryskiwacz dostarcza do mieszalnika dawki AdBlue, który następnie wraz ze spalinami trafia do katalizatora SCR. Pod wpływem wysokiej temperatury gazów spalinowych wodny roztwór mocznika rozkładany jest na amoniak i dwutlenek węgla. Dzięki temu w katalizatorze SCR dochodzi do reakcji, w której amoniak łączy się z tlenkami azotu, a ten rozkładany jest na wolny azot i parę wodną. Spaliny samochodu wyposażonego w układ SCR oczyszczane są również z cząstek stałych (PM) poprzez filtr DPF.
Systemy SCR montowane w nowoczesnych autach są stosunkowo złożone i katalizator SCR jest tylko jednym z elementów. Aby SCR działał poprawnie, w pojeździe z AdBlue montowane są dodatkowe podzespoły. Technologia SCR wykorzystuje m.in:
Niebieski korek obok wlewu paliwa znany jest wielu kierowcom aut. Czym jednak jest AdBlue stosowane w silnikach Diesla? Płyn AdBlue to nic innego, jak wodny roztwór mocznika o stężeniu 32,5%. Dostępny jest na wszystkich stacjach paliw, zarówno w dystrybutorze, jak i w butelkach. Nie jest palny, wybuchowy ani szkodliwy dla zdrowia lub środowiska. Zużycie AdBlue niezbędne do pracy układu SCR jest niewielkie i wynosi 4-5% zużytego oleju napędowego. Biorąc pod uwagę, że zbiorniki na płyn mają pojemność kilkunastu litrów, nie trzeba go zbyt często uzupełniać.
Jakie są wady AdBlue? Przede wszystkim jest to płyn o mocnym działaniu korozyjnym, zatem większość elementów mających z nim kontakt, w tym pompa oraz zbiornik, wykonane są z tworzywa sztucznego. Dodatkowo płyn AdBlue ulega krystalizacji w temperaturze -11,5 °C, co może rodzić problemy zimą. Wytrącone kryształki osiadają na dnie zbiornika i mogą zapchać instalację, dlatego warto zadbać o przechowywanie samochodu w wyższej temperaturze.
Choć proces krystalizacji AdBlue jest odwracalny, nie wszystkie kryształki uda się rozpuścić. Niektóre z nich mogą przedostać się przewodami do pompy i wtryskiwaczy, trwale je uszkadzając. Dodatkowo taki rozpuszczony płyn AdBlue zwykle nie ma odpowiedniego stężenia, niezbędnego do poprawnego rozkładania tlenków azotu. Jeśli masz auto z systemem SCR, parkowanie zimą w garażu lub podziemnej hali może okazać się niezbędne, zwłaszcza w najzimniejszych rejonach Polski – wyjaśnia ekspert Q Service Castrol.
Wiele mitów narosło też wokół wpływu SCR i AdBlue na pracę samego silnika. Czy AdBlue zwiększa moc silnika? A może mu szkodzi, pogarszając proces spalania? Jak się okazuje, oba założenia są błędne. Warto pamiętać, że wodny roztwór mocznika wtryskiwany jest bezpośrednio do układu wydechowego, a zatem z pominięciem samego silnika. Płyn ten nie ma więc żadnego wpływu na spalanie mieszanki paliwowo-powietrznej. Nie wpływa też na przepływ gazów wydechowych, jak chociażby filtr cząstek stałych. Co więcej, usuwa tlenki azotu znacznie lepiej niż zawór EGR, który kieruje część spalin do ponownego spalenia. Jest to więc relatywnie bezproblemowy i bardzo skuteczny sposób na redukcję emisji szkodliwych substancji.
Co się stanie, gdy zapomnimy zatankować AdBlue? Płyn ten jest niezbędny do działania systemu SCR i bez niego technologia nie zadziała. Oczywistym skutkiem jest więc zwiększenie toksyczności spalin. Aby temu przeciwdziałać, po wykryciu minimalnego poziomu płynu silnik może przejść w tryb awaryjny, a sterownik ograniczy moc nawet o 40%. Dalsza jazda będzie możliwa, ale tylko do momentu zgaszenia silnika. Aby odpalić auto ponownie, niezbędne jest uzupełnienie płynu AdBlue. Na szczęście ryzyko, że o tym zapomnimy, jest niewielkie – system poinformuje o niskim poziomie płynu dużo wcześniej.
Masz auto z systemem SCR lub planujesz takie kupić? Sprawdź jego działanie w profesjonalnym serwisie! Dzięki temu możesz oszczędzić sporą ilość pieniędzy. Umów wizytę w warsztacie na stronie www.qservicecastrol.eu
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
