10 min czytania
Auto prowadzi się nieprecyzyjnie, a kierownica działa z dużym oporem? To może być awaria wspomagania kierownicy. Objawy usterki czasem bywają bardziej subtelne, dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać pierwsze sygnały. Wszelkie nieprawidłowości związane z układem kierowniczym mogą być niebezpieczne. Szczególne ryzyko generuje nagła awaria układu wspomagania kierownicy. Jakie są przyczyny problemów ze wspomaganiem i co robić, gdy usterka wystąpi w Twoim samochodzie?
Spis treści:
Wspomaganie kierownicy to już standard, nawet w małych autach miejskich. Możliwość lekkiego operowania kierownicą jest przydatna zwłaszcza podczas manewrowania w miejskim gąszczu uliczek i miejsc parkingowych. Zarówno hydrauliczne, jak i elektryczne układy wspomagania sprawiają, że siła potrzebna do obrotu kierownicą jest niewielka nawet na postoju.
W bardziej zaawansowanych układach siła wspomagania zmienia się wraz z prędkością pojazdu. Wraz z rozwijaniem prędkości kierownica usztywnia się, dzięki czemu prowadzenie samochodu jest bardziej precyzyjne. W ten sposób minimalizowane jest ryzyko, że kierowca przypadkowo pociągnie za kierownicę zbyt mocno, co groziłoby wypadkiem. Za lekkie usztywnienie kierownicy nie musi więc odpowiadać awaria wspomagania kierownicy. Objawy te są w wielu modelach zupełnie naturalne oraz pożądane.
Działanie wspomagania kierownicy najmocniej odczuwalne jest podczas manewrowania z niewielką prędkością. To właśnie wtedy pompa hydrauliczna lub elektryczny silnik najbardziej wspierają skręt kół. Podczas jazdy z większą prędkością wpływ wspomagania jest mniejszy, dlatego awaria układu wspomagania kierownicy może być wręcz niewyczuwalna. Mimo to w pewnych warunkach nieprawidłowe działanie układu kierowniczego może rodzić spore zagrożenie.
Nagły brak wspomagania podczas dojazdu do świateł lub podczas manewrowania jest dla kierowcy sporym zaskoczeniem, dlatego nietrudno o zdarzenie drogowe. Wystarczy odrobinę spóźnić się ze skrętem kierownicą, by wyjechać poza pas ruchu. Niebezpieczne są też samoczynne szarpnięcia kierownicy oraz chwilowe braki wspomagania. W każdym przypadku obniżają one komfort jazdy i utrudniają panowanie nad pojazdem. Aby jazda samochodem była bezpieczna, prowadzenie go musi być przewidywalne.
Polecamy artykuł: Uszkodzona maglownica – objawy. Co warto wiedzieć?
Producenci samochodów stosują dwa rodzaje układów wspomagania: hydrauliczne oraz elektryczne. Każdy z nich może dotknąć inna awaria wspomagania kierownicy. Objawy bywają jednak podobne i wspólne dla obu układów. Czym charakteryzują się te dwa rodzaje wspomagania kierownicy?
Najpopularniejszym typem wspomagania kierownicy w samochodach osobowy jest układ hydrauliczny. Zasilany jest pompą łopatkową, która tłoczy płyn pod wysokim ciśnieniem. Ciśnienie to utrzymywane jest na stałym poziomie, niezależnie od obrotów silnika. Pompa wspomagania napędza silnik spalinowy za pomocą paska wielorowkowego. Pracuje ona cały czas – również wtedy, kiedy kierowca nie wykonuje ruchów kierownicą, a samochód jedzie na wprost. Siłowniki przekładni wprawiają w ruch mechanizm zwrotniczy dopiero wtedy, gdy otworzą się zawory sterujące. Awaria wspomagania kierownicy w układzie hydraulicznym może więc wynikać z nieprawidłowej pracy zaworów.
Niektórzy producenci samochodów stawiają na elektryczne wspomaganie kierownicy (EPS/EPAS). Ma ono szereg zalet względem hydraulicznego, ale i kilka wad. Przede wszystkim elektryczne wspomaganie jest prostsze i zajmuje mniej miejsca. Silnik elektryczny może być zamontowany bezpośrednio na listwie zębatej, obudowie zębnika lub na kolumnie kierownicy. Dodatkowym plusem jest łatwiejsza modulacja siły wspomagania ze względu na prędkość samochodu. W autach z elektrycznym wspomaganiem można też spotkać systemy wyjątkowo delikatnego obracania kołem kierownicy, działające podczas manewrów parkingowych.
Symptomy świadczące o wadliwym działaniu wspomagania początkowo mogą być trudne do zauważenia. Jeśli jest to niewielka awaria wspomagania kierownicy, objawy mogą być subtelne i ograniczać się do nieco większego oporu podczas obracania kierownicą. Zmiany te następują stopniowo, dlatego trudno wychwycić tę różnicę podczas codziennej jazdy. Z czasem jednak obrót kołem kierownicy może być na tyle ciężki, że wizyta w serwisie stanie się nieunikniona.
Znacznie łatwiej wykryć problemy ze wspomaganiem kierownicy, które nie są jednostajne lub delikatne. Czerwoną lampkę powinny zapalić:
Oczywiście powyższe objawy mogą wskazywać na awarię innych elementów i nie muszą być związane ze wspomaganiem kierownicy, ale warto to sprawdzić. W innym przypadku problemy pogłębią się na tyle, że dalsza jazda może stać się niemożliwa. Usterkom układu może towarzyszyć też oczywiście kontrolka wspomagania kierownicy przedstawiająca kierownicę z wykrzyknikiem. Zazwyczaj ma pomarańczowy lub czerwony kolor.
Problemy ze wspomaganiem kierownicy w wielu przypadkach mają prozaiczną przyczynę. W pierwszej kolejności warto sprawdzić, czy w zbiorniczku wyrównawczym znajduje się odpowiednia ilość płynu wspomagania kierownicy. Bez niego układ nie jest w stanie działać prawidłowo. Podobny problem wystąpi, jeśli wewnątrz instalacji hydraulicznej znajdują się pęcherzyki powietrza. Jeśli zauważysz ubytek płynu, uzupełnij zasobnik świeżym płynem hydraulicznym i sprawdź, czy ten nie cieknie. Nieszczelności najczęściej występują w pobliżu przewodów wspomagania, pompy oraz maglownicy.
Jeśli wspomaganie nie działa całkowicie, sprawdź bezpieczniki. Skrzynkę z bezpiecznikami znajdujesz pod maską, za schowkiem pasażera lub pod kierownicą. W układach elektrycznego wspomagania zawieść może również system sterujący. Uszkodzenie czujników, modułu czy wiązki elektrycznej sprawi, że wspomaganie odmówi współpracy. Sporadycznym powodem awarii jest przegrzanie silnika elektrycznego. Aby dowiedzieć się, dlaczego nie działa wspomaganie kierownicy, warto sczytać błędy interfejsem diagnostycznym.
Awaria wspomagania kierownicy może też oczywiście wynikać z nieprawidłowej pracy pompy hydraulicznej lub jej napędu. Powszechnym problemem, zwłaszcza zimą, jest ślizganie się paska wielorowkowego napędzającego pompę. W tym momencie ciśnienie generowane przez pompę jest zbyt niskie, zatem trudno oczekiwać, że wspomaganie będzie działać prawidłowo. Jeśli natomiast pompa wspomagania pracuje bardzo głośno i charakterystycznie wyje podczas skrętu kierownicą, być może winę ponoszą uszkodzone łopatki wirnika pompy.
Wyeksploatowany układ wspomagania w skrajnych przypadkach będzie powodować dodatkowe problemy. Szarpnięcia, zaniki siły wspomagania i inne dolegliwości związane z niejednostajną pracą wspomagania są niebezpieczne, dlatego nie wolno ich bagatelizować. Mogą wynikać z uszkodzenia zaworów, czujników czy innych elementów sterujących siłą pozwalająca na komfortowy skręt kół. W takich przypadkach panowanie nad kierownicą jest utrudnione i łatwo o kolizję. Jeśli czujesz, że samochód zachowuje się nieprzewidywalnie, od razu udaj się do mechanika lub wezwij lawetę.
Przeczytaj też: Wibracje na kierownicy – jakie są przyczyny? Co może je powodować?
Podobnie jak olej silnikowy, płyn hamulcowy oraz płyn chłodniczy, płyn w układzie wspomagania kierownicy również wymaga regularnej kontroli oraz wymiany. W pierwszej kolejności zlokalizuj zbiorniczek oznaczony napisem „power steering fluid” lub symbolem kierownicy. Jeśli poziom płynu znajduje się poniżej minimalnej wartości, uzupełnij go świeżą dawką. Pamiętaj, aby użyć dokładnie takiego samego rodzaju płynu, jaki jest zalecany przez producenta samochodu. W innym przypadku parametry cieczy mogą się różnić.
Co ile wymieniać płyn do wspomagania kierownicy? Najlepiej sugerować się oczywiście wytycznymi znajdującymi się w instrukcji obsługi samochodu, ale przyjmuje się, że płyn ten warto wymieniać co ok. 2 lata lub co 60 tys. km. Zużyty płyn mógłby zapchać zawory i sprawić, że kierownica nie będzie działać płynnie. W jaki sposób wymieniany jest płyn hydrauliczny w układzie wspomagania? Procedura nie jest trudna, ale wymaga pomocy drugiej osoby:
Zużyty płyn hydrauliczny zamknij w szczelnym pojemniku i oddaj do utylizacji. Możesz to zrobić w Punkcie Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) lub zaprzyjaźnionym warsztacie samochodowym.
Sprawdź również: Stuki w zawieszeniu – poznaj najczęstsze przyczyny!
Teoretycznie jazda bez wspomagania kierownicy jest możliwa, wszak dawniej samochody nie zawsze były wyposażone w takie udogodnienie. W praktyce jednak budowa takich układów kierowniczych mocno różni się od tych, które zaprojektowane są do współpracy ze wspomaganiem. Obrót kierownicy w aucie z niesprawnym wspomaganiem może być więc dużo trudniejszy. Manewrowanie samochodem z uszkodzonym wspomaganiem kierownicy jest wyjątkowo ciężkie i wymaga dużej siły.
Dodatkowym problemem jest to, że w razie konieczności ominięcia przeszkody wykonanie skrętu będzie wolniejsze. Lepiej więc od razu udać się do serwisu i wyeliminować problem – naprawa układu wspomagania najczęściej nie jest droga. Pompa wspomagania kosztuje od ok. 150 do 1200 zł, a w wielu przypadkach wystarczy zastosować zestaw naprawczy pompy.
Lepiej zapobiegać niż leczyć – dotyczy to również wspomagania kierownicy w samochodzie osobowym. W jaki sposób jeździć autem, aby nie nadwyrężać układu?
Awarie wspomagania kierownicy są rzadkie i najczęściej niegroźne, ale warto być na nie wyczulonym. Niektórzy kierowcy są przekonani, że ich auto „już tak ma”, a tymczasem może prowadzić się znacznie lepiej – wystarczy zadbać o układ wspomagania. Może się okazać, że po wizycie w serwisie auto nagle zacznie prowadzić się płynnie, przyjemnie i bez większego wysiłku. W nowoczesnych samochodach obrót kierownicą nie powinien wymagać dużej siły – mówi ekspert Q Service Castrol.
Jeśli w Twoim aucie nie działa wspomaganie kierownicy, przyczyny usterki znajdziesz w każdym dobrym serwisie. Gdzie go szukać? Znajdź warsztat i umów wizytę na stronie www.qservicecastrol.eu.
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
