11 min czytania
Jednym z popularnych mitów dotyczących dbania o auto jest stwierdzenie, że oleju w skrzyni biegów nie trzeba wymieniać. To błąd. Regularna wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów jest jedną z podstawowych czynności eksploatacyjnych i nie należy o niej zapominać. Skutki zaniedbań automatycznej przekładni mogą być bardzo kosztowne. Pozostaje jeszcze wybór metody wymiany. Czym charakteryzuje się dynamiczna wymiana oleju w skrzyni automatycznej i dlaczego warto się na nią zdecydować?
Spis treści:
Popularność dynamicznej wymiany oleju nie powinna dziwić. Powodem, dla którego coraz więcej kierowców poszukuje warsztatów oferujących tę usługę, jest rosnąca świadomość obowiązków związanych z automatem. Automatyczne skrzynie biegów są już w Polsce mocno upowszechnione, a Polacy pokochali wygodę, jaką za sobą niesie. Już w 2020 roku większość wyszukiwań aut na rynku używanym dotyczyło aut z przekładnią automatyczną. W przypadku fabrycznie nowych samochodów odsetek pojazdów wyposażonych w automat jest jeszcze większy.
Pytanie jednak brzmi: dlaczego należy wymieniać olej? Podobnie jak w przypadku oleju silnikowego, odgrywa on ważną rolę w prawidłowym działaniu pojazdu, m.in. poprzez utrzymanie odpowiedniej temperatury skrzyni. Należy pamiętać o kontrolowaniu jego stanu i regularną wymianę. Olej stosowany w skrzyniach manualnych i automatycznych również zużywa się w czasie i traci swoje właściwości.
Przyczyn pomijania serwisów olejowych przez kierowców można doszukiwać się w tym, że zużyty olej w manualnych skrzyniach biegów nie powoduje zbyt wielu problemów. Nawet jeśli przekładnia pracuje z większym oporem, a wrzucenie pierwszego lub wstecznego biegu staje się z miesiąca na miesiąc bardziej problematyczne, teoretycznie wystarczy włożyć w to nieco większą siłę. Oczywiście odradzamy tego typu praktyk! W skrzyniach automatycznych wyeksploatowanie oleju generuje więcej nieprawidłowości. Często pojawiają się problemy ze skrzynią, a biegi nie zmieniają się płynnie. Wówczas często dopiero w tym momencie kierowca zwraca uwagę na problem i dowiaduje się o konieczności wymiany oleju. Przyczyny zużycia oleju są różne. Jest to m.in.:
Należy bowiem pamiętać, że w skrzyniach automatycznych olej bierze udział nie tylko w smarowaniu elementów skrzyni, ale również w przeniesieniu napędu. Zamiast sprzęgła ciernego w większości automatów stosuje się konwerter momentu obrotowego (sprzęgło hydrokinetyczne), który przenosi napęd za pomocą wirników i łopat zanurzonych w oleju. Zużycie płynu eksploatacyjnego następuje więc znacznie szybciej.
Dowiedz się więcej: Wymiana oleju w skrzyni manualnej – czy jest konieczna?
Zyskująca na popularności dynamiczna wymiana oleju to bardziej zaawansowana metoda wymiany, która cechuje się przede wszystkim wysoką skutecznością. Polega na wpięciu w obieg oleju specjalnej maszyny, wyposażonej w dwie pompy. Jedna z nich odsysa stary olej przekładniowy, a druga wpuszcza świeży środek smarny. Dynamiczna wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów odbywa się podczas pracy silnika, a jego poziom utrzymuje się cały czas na stałym poziomie. Maszyna bowiem wpuszcza tyle samo oleju, ile zostaje odciągnięte z układu.
Dzięki zastosowaniu metody dynamicznej udaje się wymienić w układzie niemal cały olej. Stary olej usuwany jest nie tylko z misy olejowej i znajdujących się nad nią elementów, ale również z przewodów, sprzęgła hydrokinetycznego czy chłodnicy. Za sprawą dynamicznego przepłukiwania z układu można pozbyć się także nagaru, szlamu i innego rodzaju zanieczyszczeń, które mogłyby zatkać kanały olejowe lub przyspieszyć zużycie elementów skrzyni. W trakcie dynamicznej wymiany oleju można również wprowadzić do układu detergent, który dodatkowo wyczyści całą instalację oraz skrzynię biegów. Dodatek czyszczący zawiera składniki rozpuszczające zanieczyszczenia oraz dyspergujące, dzięki czemu usuwanie zużytego oleju jest skuteczniejsze. To dobre rozwiązanie w przypadku długo nieserwisowanych pojazdów z dużym przebiegiem.
Dynamiczna wymiana oleju rozpoczyna się od podłączenia maszyny tłocząco-odsysającej. Najczęściej wpina się ją do wlewu i powrotu oleju z chłodnicy. Dzięki zastosowaniu specjalnych przystawek układ zachowuje szczelność i możliwe jest skuteczne przepłukanie wszystkich elementów. Następnie do instalacji wpuszczany jest preparat czyszczący, który pomaga rozpuścić i usunąć trudne zanieczyszczenia z wnętrza skrzyni.
Na tym etapie silnik samochodu jest cały czas uruchomiony. Mechanik w tym czasie zmienia przełożenia, aby detergent mógł dotrzeć do każdego zakamarka skrzyni i pozbyć się zabrudzeń. Zbiornik, do którego spływa zużyty olej, jest przezroczysty, dlatego można na bieżąco kontrolować ilość rozpuszczonych zanieczyszczeń. Środek czyszczący opłukuje również kosze sprzęgłowe, konwerter momentu obrotowego oraz zespół zaworów sterujących skrzyni, dlatego po kilkukrotnym przepływie układu olej może stać się całkiem czarny.
Następnie przeprowadzana jest właściwa wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów. Świeży środek wlewany jest do osobnego zbiornika urządzenia, a następnie wtłaczany wewnątrz skrzyni. Jednocześnie do drugiego zasobnika zlewany jest stary, zużyty olej. Używana jest nieco większa ilość środka smarnego, tego bowiem wymaga dynamiczna wymiana oleju. Cena jest jednak tego warta ze względu na dodatkowe ok. 10% preparatu.
Gdy z kanału wylotowego zaczyna wypływać czysty olej, procedurę dynamicznej jego wymiany można uznać za zakończoną. Niektórzy decydują się oczywiście na przepłukanie układu większą ilością świeżego oleju, co pozwala uzyskać jeszcze wyższą skuteczność, bliską 100%. W autach z dużym przebiegiem lub tych, w których środek smarny nie był wymieniany od nowości, mechanicy decydują się czasem na spuszczenie oleju oraz wyczyszczenie misy olejowej oraz filtrów siatkowych. Zalegające w skrzyni opiłki metalu mogłyby uszkodzić jej elementy.
Statyczna wymiana oleju stanowi tańszą i bardziej powszechną alternatywę dla metody dynamicznej. Proces wymiany jest znacznie prostszy i wygląda podobnie jak wymiana oleju silnikowego. Nie wymaga zastosowania specjalnego urządzenia do dynamicznej wymiany oleju i można przeprowadzić serwis w niemal każdym warsztacie. Problem jednak w tym, że skuteczność statycznej wymiany jest niewielka.
Podczas zwykłego spuszczania oleju z układu udaje się w rzeczywistości wymienić tylko jego część. Szacuje się, że „odświeżeniu” podlega jedynie 40-60% objętości, a w przypadku skomplikowanych skrzyń biegów wartość ta może spaść nawet do 30%. Oznacza to, że świeży olej miesza się z tym zużytym, zatem jego parametry już od początku nie są idealne. Dodatkowo podczas statycznej wymiany trudno pozbyć się z układu nagaru oraz trudnych zanieczyszczeń, które nie poddadzą się grawitacji. W efekcie zagrażające przekładni osady mogą pozostać na miejscu nawet po wymianie.
Polecamy artykuł: Awaria automatycznej skrzyni biegów – objawy, przyczyny, postępowanie
Nie oznacza to jednak, że statyczna wymiana oleju jest zła lub nieskuteczna. Jeśli przeprowadzana jest od nowości regularnie, co ok. 30-60 tys. km, pozwoli utrzymać skrzynię w dobrej kondycji. Jeżeli jednak nigdy nie wymieniałeś oleju lub unikał tego poprzedni właściciel samochodu, warto zdecydować się na metodę dynamiczną. W ten sposób zyskasz pewność, że z układu spłynął niemal cały wyeksploatowany środek smarny.
Warto to zrobić, zanim skrzynia biegów da pierwsze objawy niedomagania, takie jak:
Koszt dynamicznej wymiany oleju w skrzyni automatycznej jest wyższy niż w przypadku metody statycznej. Dotyczy to zarówno usługi, jak i użytych środków, których wymaga dynamiczna wymiana oleju. Cena uzależniona jest chociażby od ilości oleju wymaganej do solidnego przepłukania układu. W trakcie wymiany może się wszak okazać, że wewnątrz skrzyni i pozostałych elementów było wiele zabrudzeń, których nie udało się wypłukać przy jednokrotnym wpuszczeniu świeżego oleju..
Ile kosztuje dynamiczna wymiana oleju w 2023 roku? Koszt samej usługi mieści się w przedziale 400-800 zł, ale należy do tego doliczyć inne wydatki: nowy olej ATF, filtry, uszczelki, a czasem też cenę dodatkowych usług, np. czyszczenia misy olejowej. Zazwyczaj całkowity koszt wymiany oleju zamyka się w kwocie ok. 1000-2000 zł. Jest to cena oferowana w niezależnych serwisach. Dynamiczna wymiana oleju w ASO może kosztować nawet dwa-trzy razy więcej. Jeśli chcesz dowiedzieć się, ile zapłacisz za tę usługę w przypadku Twojego samochodu, znajdź najbliższy warsztat w wyszukiwarce www.qservicecastrol.eu i umów wizytę online.
Wiemy już, że dożywotnia trwałość oleju w automatycznych skrzyniach biegów to mit. W praktyce nieprawidłowości w działaniu przekładni mogą pojawić się już po ok. 150-200 tys. km. przebiegu, czyli stosunkowo szybko. Koszty ewentualnych napraw sprzęgła lub skrzyni są wielokrotnie wyższe od wymiany oleju, dlatego nie warto zwlekać z serwisem eksploatacyjnym.
Pierwszą wymianę oleju w skrzyni zaleca się przeprowadzić po przejechaniu ok. 60-100 tys. km, nawet jeśli producent samochodu dopuszcza dłuższy okres. Kolejne wizyty w serwisie warto wykonywać co 40-80 tys. km. Jeśli często podróżujesz autostradą, ciągniesz ciężką przyczepę, jeździsz z dużym obciążeniem lub lubisz dynamiczną jazdę, lepszym wyborem będzie wymiana oleju po pokonaniu mniejszej liczby kilometrów. Regularny serwis pozwoli Ci utrzymać skrzynię biegów w dobrej kondycji oraz uniknąć wielu usterek. Pamiętaj, by powierzać samochód tylko renomowanym serwisom – nieprawidłowa wymiana oleju w skrzyni biegów również może doprowadzić do awarii.
Regularna wymiana oleju to najlepszy sposób na to, aby zapobiec przedwczesnemu zużyciu skrzyni biegów. Dlaczego jednak mechanicy rekomendują dynamiczną wymianę?
Korzyści płynące z dynamicznej wymiany oleju w skrzyni są większe, niż mogłoby się wydawać. Usuwanie całego starego oleju i zastąpienie go świeżym sprawia, że cały układ jest lepiej zabezpieczony przed nagarem i korozją. Świeży olej ma najlepsze właściwości smarne, a jego konsystencja nie generuje oporów, które prowadzą chociażby do szarpania czy przeciągania biegów. Nie da się uniknąć starzenia oleju. Temperatura panująca w przekładni automatycznej potrafi być bardzo wysoka, dlatego skuteczna ochrona jest bardzo ważna.
– wyjaśnia ekspert Q Service Castrol.
Należy też zwrócić uwagę na to, jak wykonywana jest usługa:
Niezwykle istotne jest to, jak przeprowadzana jest dynamiczna wymiana oleju w skrzyni automatycznej. Mogłoby się wydawać, że ogranicza się to do podłączenia urządzenia i uruchomienia procedury, ale jest to bardziej skomplikowany proces. Mechanik musi samodzielnie ocenić skuteczność oczyszczania układu, a przede wszystkim zadecydować, jakie czynności przeprowadzi. Jeśli ma podejrzenie, że wewnątrz skrzyni znajduje się spory nagar lub duża ilość zanieczyszczeń, najpewniej rozpocznie od spuszczenia starego oleju. Może to uchronić magistralę oraz zawory sterujące przed zapchaniem podczas przepłukiwania skrzyni i współpracujących z nią podzespołów.
Chcesz wymienić olej we własnym aucie i nie wiesz, gdzie zrobić to bezpiecznie? Specjalistyczny serwis samochodowy znajdziesz na stronie www.qservicecastrol.eu. Wejdź i dowiedz się, ile kosztuje dynamiczna wymiana oleju w Twoim samochodzie.
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
