Skrzyżowanie równorzędne – kto ma pierwszeństwo i jak się po nim poruszać?

Skrzyżowania równorzędne często są spotykane na osiedlowych uliczkach. Jak one wyglądają? I kiedy kierujący jest zobowiązany ustąpić pierwszeństwa jadącemu z kierunku przeciwnego, na wprost lub skręcającemu w prawo?

Spis treści:

• Czym jest skrzyżowanie równorzędne?
• Czy na skrzyżowaniu równorzędnym pojawiają się znaki?
• Zasady pierwszeństwa na skrzyżowaniu równorzędnym
• Pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu równorzędnym o ruchu okrężnym
• Skrzyżowanie równorzędne i zasada prawej ręki a pojazd uprzywilejowany

Prawo jazdy to nie tylko umiejętność prowadzenia pojazdu. To także znajomość przepisów i zasad obowiązujących na drogach. Kierowca, rozpoznając rodzaj skrzyżowania, będzie w stanie określić który pojazd opuści je jako pierwszy. I choć zasady te powinny być oczywiste dla uczestników ruchu, oczywiste często nie są. Dlatego warto je przypomnieć.

Czym jest skrzyżowanie równorzędne?

Jest to taki typ skrzyżowania, na którym każda z dróg ma równoważne znaczenie. Nie ma tu drogi z pierwszeństwem i podporządkowanej. Na każdym ze szlaków kierowca jadący samochodem otrzymuje tzw. pierwszeństwo niezależne. To oznacza de facto tyle, że pierwszeństwo ma pojazd, który:

• dotrze do tego punktu jako pierwszy.
• dotrze do skrzyżowania równorzędnego i dostrzeże inne pojazdy nadjeżdżające z jego lewej strony.

Charakterystyczną cechą tego typu skrzyżowania jest to, że nie ma na nim znaków wyznaczających pierwszeństwo przejazdu. Kierowca nie ma szansy na dostrzeżenie m.in. znaku A-7 „ustąp pierwszeństwa”. Nie może na nim również pojawić się sygnalizacja świetlna. W przeciwnym razie punkt drogowy straciłby swoją równorzędność.

• Czym jest skrzyżowanie? To „część drogi będącą połączeniem dróg albo jezdni jednej drogi w jednym poziomie, z wyjątkiem połączenia drogi o nawierzchni twardej z drogą o nawierzchni gruntowej lub z drogą wewnętrzną„. Taką definicję przytacza art. 2 pkt 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Czy na skrzyżowaniu równorzędnym pojawiają się znaki?

Na skrzyżowaniu równorzędnym nie ma miejsca dla znaków A-7 „ustąp pierwszeństwa” i D-1 „droga z pierwszeństwem”. Mogą się pojawić jednak inne oznaczenia. Będą to jednak głównie tablice ostrzegające np. przed pieszymi czy innymi niebezpieczeństwami. Na charakter skrzyżowania z kolei wskazywać będzie znak A-5 „skrzyżowanie dróg”. Mówi on o łączeniu się szlaków. Nie rozstrzyga o nadrzędnym charakterze jednego z nich. Warto pamiętać o jednym. Nie zawsze przed skrzyżowaniami równorzędnymi stawia się znak ostrzegawczy A-5. Nie ma takiego obowiązku. Ta wiedza jest kluczowa z punktu widzenia bezpieczeństwa na drodze.

Zasady pierwszeństwa na skrzyżowaniu równorzędnym

Na skrzyżowaniu równorzędnym obowiązuje reguła prawej ręki. To oznacza mniej więcej tyle, że kierujący musi ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony. Wyraźnie mówi o tym art. 25 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Choć on nakłada na kierowcę jeszcze jeden obowiązek. Zobowiązuje go do zachowania szczególnej ostrożności. A elementem szczególnej ostrożności jest zasada ograniczonego zaufania. Gdyby inny pojazd nie miał zamiaru ustępować pierwszeństwa, kierujący powinien zredukować prędkość lub zatrzymać auto. W ten sposób uniknie zdarzenia drogowego.

Zasada prawej dłoni działa wielowymiarowo. Ma zastosowanie zarówno w przypadku manewrów wykonywanych w inne drogi, jak i tę samą jezdnię. Wyjątek od niej jest tak naprawdę tylko jeden. Został opisany w art. 25 ust. 2 prawa o ruchu drogowym. Dotyczy to pojazdu szynowego, który ma pierwszeństwo w stosunku do innych pojazdów, bez względu na to, z której strony nadjeżdża. Kierowca dojeżdżający do skrzyżowania z drogami równorzędnymi musi zatem sprawdzić, czy nie zbliżają się do niego inne auta, a następnie pojazd szynowy.

Pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu równorzędnym o ruchu okrężnym

W czystej teorii skrzyżowanie o ruchu okrężnym oznaczone znakiem C-12 jest typowym przykładem skrzyżowania równorzędnego. W efekcie pierwszeństwo przejazdu ma pojazd nadjeżdżający i wjeżdżający na nie. Samochód jadący dookoła wyspy ma go bowiem po prawej stronie. Wyjątek dotyczy pojazdu szynowego. Tramwaj ma pierwszeństwo zarówno podczas wjeżdżania na skrzyżowanie, jak i opuszczania go. Najpierw to on wjedzie na wyspę. Dopiero potem pozostali uczestnicy ruchu będą mogli pojawić się na jezdni.

W Polsce ten scenariusz nie jest jednak popularny. Decyduje o tym prosty mechanizm. Na ogół znak C-12 występuje wraz ze znakiem A-7 „ustąp pierwszeństwa”. To zmienia zasady ruchu. W przypadku skrzyżowania o ruchu okrężnym z takim oznakowaniem pierwszeństwo traci samochód wjeżdżający na nie. W tym również tramwaj.

• W tym punkcie ważna jest jeszcze jedna informacja. Pierwszeństwo przed pojazdami wcale nie oznacza, że auto może blokować całe skrzyżowanie. Gdyby ruch za rondem stanął, pojazd nie powinien wjeżdżać na drogę okalającą wyspę.

Skrzyżowanie równorzędne i zasada prawej ręki a pojazd uprzywilejowany

Podczas dojeżdżania do skrzyżowania równorzędnego drogami poprzecznymi kierujący słyszy zbliżający się pojazd uprzywilejowany. Czy w tym przypadku obowiązują takie same zasady i przepisy ruchu drogowego? Nie do końca. Uczestnicy ruchu są bowiem zobowiązani zachować szczególną ostrożność, a pierwszeństwo przejazdu powinien mieć pojazd uprzywilejowany. I to bez względu na fakt czy pojazd cywilny skręca w lewo, czy chciałby jechać prosto lub w prawo. Zasady na skrzyżowaniu z pierwszeństwem są inne. Tam pojazd uprzywilejowany na drodze podporządkowanej pierwszeństwa nie ma. Inne auta mogą mu je ustąpić, ale nie mają takiego bezwzględnego obowiązku.

• Czym jest pojazd uprzywilejowany? To „pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi„. Taką definicję przytacza art. 2 pkt 38 ustawy Prawo o ruchu drogowym.