Uszkodzony sterownik silnika – objawy. Naprawiać czy wymieniać?

Sterownik silnika zarządza pracą układu napędowego w pojeździe. Współczesne silniki nie są zatem w stanie prawidłowo pracować w razie jego awarii. A to prowadzi do kluczowego dla tego materiału pytania. Czy w razie pojawienia się problemów konieczna będzie wymiana całego sterownika, czy tylko uszkodzonych jego elementów?

Spis treści:

• Sprawdź, za co odpowiada sterownik silnika
• Uszkodzony sterownik silnika – objawy usterki
• Najczęstsze powody usterki sterowników silnika
• Awaria sterownika. Naprawa czy wymiana modułu?
• Ile kosztuje naprawa lub wymiana sterownika silnika?

Sterownik silnika to Engine Control Unit, a więc popularnie zwane ECU. Pełni rolę mózgu jednostki napędowej. Właśnie dlatego jego sprawność jest tak kluczowa dla pracy motoru. Awaria? Kierowca bardzo szybko się o niej zorientuje. Objawy uszkodzenia sterownika są wystarczająco sugestywne i… utrudniające życie kierowcy.

Sprawdź, za co odpowiada sterownik silnika

Silniki we współczesnych samochodach produkowanych mniej więcej od początku nowego millenium stały się precyzyjną aparaturą. Posiadają elektronicznie sterowany zapłon, wtrysk paliwa, często cewki zapłonowe, a do tego serię czujników (w tym czujnik położenia wału, czujnik temperatury cieczy chłodzącej czy sondę lambda) oraz potrafią jeszcze współpracować z instalacją LPG. To oznacza szereg procesów wykonywanych podczas każdego cyklu pracy i szereg informacji podlegających analizie. Sterownik silnika zbiera wszystkie dane, interpretuje je i na bieżąco decyduje o sposobie prowadzenia procesu spalania mieszanki paliwowo-powietrznej.

Na tym jednak jego rola się nie kończy. Bo ECU stanowi również obwód diagnostyczny. Podczas pracy jednostki napędowej w jego pamięci mogą zostać zapisane błędy. Ich nagromadzenie spowoduje wyświetlenie kontrolki „check engine” na tablicy zegarów i poinformuje kierowcę o wystąpieniu usterki pojazdu.

• Sterownik silnika wbrew pozorom nie jest wynalazkiem XXI wieku. Pierwsze moduły były stosowane w samochodach osobowych już w latach 80. XX wieku. Rozkwit tej technologii przypadł jednak na lata 90. Elektronika sterująca pracą wtrysku paliwa i generalnie jednostki napędowej stała się wymogiem podstawowym. A wszystko za sprawą zaostrzających się norm emisji spalin w Europie.
• Obecność sterownika silnika wyniosła na nowy poziom możliwości tuningowe. Modyfikacja w doładowanej jednostce polega dziś głównie na dobieraniu dobrej mapy do motoru. Za sprawą nowego programu sterującego wgranego do pamięci sterownika, zmieniają się parametry pracy silnika.

Uszkodzony sterownik silnika – objawy usterki

Zepsuty sterownik silnika oznacza poważny problem dla kierowcy. Po pierwsze dlatego, że usterkę ciężko prawidłowo zdiagnozować od razu. Jej objawy są charakterystyczne dla niesprawności całej elektroniki samochodowej. Nie wskazują od razu na sterownik. Po drugie dlatego, że w razie ujawnienia się awarii, kontynuowanie jazdy może się okazać niemożliwe. Po trzecie dlatego, że ignorowanie problemu może doprowadzić do kolejnych uszkodzeń, a w tym np. wypalenia tłoków. Jakie są objawy niesprawności komputera sterującego w silniku? Kierowca powinien zwrócić uwagę na:

• Nierówną pracę motoru zarówno w czasie jazdy, jak i na postoju. Czasami obroty będą falować, a czasami utrzymywać się na zbyt niskim lub wysokim poziomie.
• Pojawienie się kontrolki silnika na tablicy rozdzielczej oraz fakt, że motor pracuje w trybie awaryjnym. Ewidentnie brakuje mu mocy przez cały czas lub tylko chwilowo.
• Poważne trudności z odpalaniem motoru po nocnym postoju lub np. po jego nagrzaniu. Silnik może również gasnąć w czasie jazdy.
• Nadmierne dymienie z rury wydechowej. To może oznaczać problem z podawaniem mieszanki paliwowej.

W razie pojawienia się któregoś z powyższych objawów kierowca nie powinien zwlekać. Musi umówić wizytę u mechanika. Fachowiec z warsztatu samochodowego sprawdzi sterownik przy pomocy testera diagnostycznego. Konieczne mogą być również oględziny modułu.

Najczęstsze powody usterki sterowników silnika

Najczęstsze powody problemów ze sterownikiem silnika są cztery. O usterce może zadecydować zwarcie w wiązce elektrycznej współpracującej z komputerem, uszkodzenie mechaniczne np. w czasie zdarzenia drogowego, nadmierna temperatura wytwarzająca się w komorze przegrzanego silnika lub niefachowo wykonana ingerencja w pracę sterownika. Ta może dotyczyć zarówno próby zmodyfikowania możliwości motoru, jak i np. zamontowania instalacji gazowej. Czy wilgoć stanowi zagrożenie? W większości przypadków sterowniki są dobrze chronione przed jej działaniem. Dla przykładu Mercedes potrafi „zatapiać” układy w gumowej osłonie.

Awaria sterownika. Naprawa czy wymiana modułu?

Nowy lub używany sterownik potrafi kosztować od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Dlatego atrakcyjną alternatywą wydaje się tańsza naprawa. Tylko czy to dobry pomysł? Jeżeli procedura jego demontażu i wymiany uszkodzonych elementów zostanie wykonana przez fachowca, to z całą pewnością tak. Osoba znająca się na elektronice, przywróci sterownikowi niemalże fabryczne parametry. Kierowca nie musi zatem obawiać się o skuteczność wykonanej naprawy. Ta opcja jest tym bardziej ciekawa, że da się naprawić większość komputerów.

Ile kosztuje naprawa lub wymiana sterownika silnika?

Naprawa jest zdecydowanie opcją droższą. Nowy podzespół w przypadku np. Fiata Pandy II zostanie wyceniony na 1200 zł. W autach z segmentu premium kwota może spokojnie sięgnąć kilkunastu tysięcy złotych. Co gorsze, używane podzespoły nie będą wcale tańsze. Komputer dedykowany Nissanowi X-Trail czy Mercedesowi klasy C potrafi zostać wyceniony na 1200 zł. A przecież to cały czas suma startowa. Bo konieczne jest również montaż części, jej podłączenie do instalacji elektronicznej i wgranie właściwego oprogramowania.

Dlatego atrakcyjną alternatywą wydaje się naprawa sterownika wyciągniętego z pojazdu. W tym przypadku ceny są zróżnicowane. Zależą od rodzaju usterki, ale także i rodzaju komputera zastosowanego przez producenta. Zazwyczaj jednak kierowca zapłaci od 450 do 1200 zł.