4 min czytania
Dla większości kierowców automatyczna skrzynia biegów jest wybawieniem podczas jazdy w korkach i ułatwieniem w trasie. Chcemy przyspieszyć – więcej gazu, chcemy zwolnić – dusimy hamulec, a automatyczna skrzynia biegów załatwia resztę. Jednak ten skomplikowany mechanizm ma swoje wymagania serwisowe, które niestety są niewłaściwie przedstawiane przez producentów samochodów. Próbują nas przekonać, że automatyczna skrzynia jest „wieczna” i nie podlega czynnościom serwisowym. Tymczasem dostawcy skrzyń „nieoficjalnie” przyznają, że producencka legenda o „napełnieniu olejem na całe życie” jest szkodliwa.
Takie informacje możemy przeczytać w instrukcjach obsługi samochodów wielu marek, w tym marek premium. Szczególnie w tych ostatnich, skrzynia biegów ma sporo pracy do wykonania w połączeniu z mocnym silnikiem. Płynna zmiana biegów bez szarpnięć zapewniana jest przez idealnie zgrany zestaw siłowników i sprzęgiełek. Wraz z konwerterem używają one płynu hydraulicznego. Ten płyn, popularnie zwany ATF-em, to właśnie „olej w skrzyni” automatycznej.
Wynika to z jego wielorakiego zastosowania. Po pierwsze: zapewnia skrzyni smarowanie. Po drugie, zanurzony w nim konwerter (hydrokinetyczny przetwornik momentu obrotowego) nie tylko spina i rozpina skrzynię od silnika, ale również w pozycjach pośrednich służy do zwielokrotniania momentu obrotowego z silnika, co wiąże się z grzaniem elementów – płyn służy tu nie tylko jako medium, ale również do chłodzenia konwertera. Po trzecie: ten sam płyn używany jest do uruchamiania przez układ elektrohydrauliczny wszystkich elementów wykonawczych w skrzyni.
Oznacza to, że wymagania wobec płynu są bardzo wysokie. Musi mieć takie same parametry w bardzo szerokim zakresie temperatur, a żeby nie zniszczyć delikatnych mechanizmów, powinien być doskonale czysty. Do oczyszczania oleju służy specjalny filtr, najczęściej zintegrowany z miską olejową skrzyni. Pompowany przez ten filtr płyn krąży w skrzyni biegów i – przynajmniej teoretycznie – powinien utrzymywać swoje właściwości przez długi czas.
W rzeczywistości jest jednak inaczej.
Sprzęgiełka w skrzyni zużywają się i ich pył miesza się z płynem, aż do momentu, w którym filtr jest już całkowicie zatkany. Pył znajduje się drogę do elementów, które powinny być sterylnie czyste, do tzw. mechatroniki skrzyni biegów. Ten skomplikowany system precyzyjnie zaprojektowanych kanałów, którymi przepływa płyn, aby uruchomić któryś z siłowników skrzyni, jest bardzo wrażliwy na zabrudzenia. Minimalne zmniejszenie przepływu oznacza szarpanie przy zmianie biegu, nieprecyzyjną pracę konwertera, a w skrajnym przypadku – awarię skrzyni.
Przede wszystkim: nie wierzyć zapewnieniom producenta auta. W przeciętnej automatycznej skrzyni biegów zaleca się wymianę oleju co 60-80 tysięcy kilometrów. Jest to procedura warsztatowa. Należy usunąć zużyty płyn ze skrzyni, wymienić filtr i miskę olejową, a następnie napełnić skrzynię nowym, świeżym płynem. Przy czym najlepiej skorzystać z tzw. dynamicznej wymiany oleju w skrzyni. Zajmują się tym specjalizujące się w serwisowaniu automatycznych skrzyń warsztaty. Procedura ta polega na podłączeniu do skrzyni specjalnej pompy, która pod ciśnieniem podaje nowy płyn, wypychając równocześnie stary. Taka wymiana zapewnia wypłukanie wszystkich pozostałości ze skrzyni i pełne zastąpienie starego oleju nowym.
Różnica po wymianie płynu w skrzyni na nowy jest taka, jakbyśmy mieli nowy samochód. Równocześnie regularna wymiana zapobiega drogim i trudnym w naprawie awariom automatycznej skrzyni biegów. Powinna być również regułą po nabyciu samochodu używanego – wraz z rozrządem, wymianą oleju w silniku i płynu hamulcowego.
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
