Droga szybkiego ruchu – jak się po niej poruszać? Sprawdź, co mówią przepisy

Drogi szybkiego ruchu to nieodłączny element infrastruktury transportowej. W materiale przybliżamy nieco charakterystykę funkcjonowania tych dróg w Polsce.
Ikona zegarka 6 min czytania

Drogi szybkiego ruchu dominują polskie podróże. Ich siatka przekroczyła 5 tys. km. Tylko czy kierowcy zawsze wiedzą, jak należy się po nich poruszać? Pewne zasady warto przypominać w nieskończoność.

Spis treści:

Warunki, które panują na drogach w Polsce, w ostatnich latach mocno się poprawiły. Wydłużyła się także sieć tras pozwalających na szybkie podróżowanie. W ciągu ostatnich dwóch dekad długość odcinków wzrosła dziesięciokrotnie. Dzięki temu dziś droga ekspresowa czy autostrada to droga, którą Polacy podróżują na wakacje czy na weekendowy wypad do rodziny.

Po co buduje się drogi szybkiego ruchu?

Szybkie podróżowanie. To słowa kluczowe w przypadku tego typu dróg. I co ważne, podniesienie maksymalnej prędkości dopuszczonej na danym szlaku jest możliwe nie tylko za sprawą nowoczesnej infrastruktury drogowej. Choć to jest ważne, bo trasy takie mają jedną lub dwie jezdnie i zazwyczaj po dwa pasy ruchu w każdym kierunku.

Liczącym się czynnikiem jest zmiana struktury rodzaju ruchu. Trasy S i A są przeznaczone wyłącznie dla pojazdów samochodowych. Zakaz dostępu do nich mają pojazdy wolnobieżne, czyli takie, które nie mogą rozwinąć prędkości co najmniej 40 km/h. To oznacza, że na drogach szybkiego ruchu nie ma miejsca dla rowerów i motorowerów czy czterokołowców lub ciągników rolniczych. Nie mogą się po nich poruszać również piesi. Ograniczenie ilości uczestników ruchu w prostej linii poprawia bezpieczeństwo szybszej podróży.

Wjazd na autostradę czy drogę szybkiego ruchu oznacza zatem dodatkowe obowiązki. I te nie zawsze wynikają z przepisów. Kierowca dla przykładu powinien unikać jazdy na rezerwie. Tu stacje benzynowe potrafią być ulokowane w naprawdę dużych odległościach.

Oznaczenia dróg ekspresowych i autostrad w Polsce

Drogi ekspresowe są nie tylko oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi. One mają również swoje oznaczenia. Te zaczynają się od litery S i są jedno- lub dwucyfrowe. W przypadku autostrad stosuje się oznaczenia startujące od litery A. Tu również pojawia się jedno- lub dwucyfrowy symbol konkretnego szlaku.

  • Drogi ekspresowe i autostrady w Polsce znajdują się por kuratelą Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Nawet te, które są zarządzane przez prywatnych koncesjonariuszy.

Dopełnianie listy szlaków typu S i A nie jest jedynie elementem planu budowy dróg krajowych. To element szerszego planu europejskiego. Bo przez polskie drogi przebiegają również szlaki przecinające cały Stary Kontynent. Właśnie dlatego oba typy dróg czasami otrzymują nietypowe oznaczenia zaczynające się od litery E. To sprawia, że numer drogi ekspresowej S7 zmienia się w europejski E77.

Długość autostrad i dróg ekspresowych w Polsce

W chwili obecnej w Polsce znajduje się 5102,3 km dróg szybkiego ruchu. 3253,1 km to drogi ekspresowe, a 1849,2 km to autostrady. Tylko w 2022 r. przybędzie kolejne 24,6 km autostrad i 117 km dróg ekspresowych. W realizacji na dalsze lata jest ponad 1180 km dróg.

Autostrada i droga ekspresowa to droga publiczna. Czy są one zatem płatne? Dla samochodów osobowych opłaty są pobierane wyłącznie na A4 Katowice – Kraków i A2 Konin – Świecko. Pojazdy o DMC powyżej 3,5 tony płacą na każdym ze szlaków. Płatność jest realizowana za pomocą rządowego systemu e-TOLL.

 

Jezdnia, węzły i znaki drogowe. Zasady ruchu drogowego na drogach szybkiego ruchu

O tym, że kierowca wjechał na tego typu drogę, poinformuje go znak. Dla trasy S będzie to znak D-7, a trasy A znak D-9. Jeżeli chodzi o prędkość, tę kwestię omawiamy w kolejnym akapicie (tutaj).

Kierowca powinien pamiętać też o tym, że na drogach szybkiego ruchu nie wolno cofać, zawracać i zatrzymywać się. W większości przypadków zakazane jest także wyprzedzanie z prawej strony. Możliwość taka pojawia się tylko wtedy, gdy pasy w każdym kierunku ruchu są trzy. Kierujący nie znajdzie również skrzyżowań czy generalnie przejazdów przecinających dwa kierunki jazdy. Drogowcy zabudowali jedynie trasę węzłami. I warto dowiedzieć się, że odcinki między nimi wynoszą co najmniej 15 km. Taka architektura ma minimalizować kolizyjność tras.

  • Jak się zachować w razie awarii pojazdu na drodze szybkiego ruchu? W zależności od rodzaju drogi, kierowca może nie mieć dostępu autem do pobocza. Zatrzymanie ma się zatem odbyć na pasie awaryjnym. Wtedy konieczne jest włączenie świateł awaryjnych pojazdu, ustawienie trójkąta ostrzegawczego 100 m za autem oraz zajęcie wraz z pasażerami miejsca poza kabiną pojazdu i drogą. Najlepiej za barierami energochłonnymi. Konieczne jest też wezwanie pomocy i holowanie auta do najbliższego wjazdu i zjazdu z trasy.

Jakie są ograniczenia prędkości na ekspresówkach i autostradach?

Na trasach typu S i A ruch pojazdów samochodowych ma się odbywać z większą szybkością. To jednak nie oznacza, że nie obowiązują żadne limity. Takie szlaki również mają dopuszczalną prędkość. Ta wyznaczana jest za pomocą przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym lub oznakowania. Znaki punktowo zmniejszają maksymalny limit prędkości w związku np. z remontem drogowym.

Przepisy mówią wyraźnie o tym, że na autostradach:

  • samochody o DMC do 3,5 tony mogą jechać maksymalnie 140 km/h.
  • samochody o DMC powyżej 3,5 tony mogą jechać maksymalnie 80 km/h.
  • autobusy spełniające dodatkowe warunki techniczne mogą jechać maksymalnie 100 km/h.

Maksymalna prędkość na drogach ekspresowych:

  • dla samochodów o DMC do 3,5 tony i drogi jednojezdniowej wynosi 100 km/h.
  • dla samochodów o DMC do 3,5 tony i drogi dwujezdniowej wynosi 120 km/h.
  • dla samochodów o DMC powyżej 3,5 tony i drogi jednojezdniowej wynosi 70 km/h.
  • dla samochodów o DMC powyżej 3,5 tony i drogi dwujezdniowej wynosi 80 km/h.
  • dla autobusów, które spełniają dodatkowe warunki techniczne, wynosi 100 km/h.

Prędkość jazdy jest kluczowa także w przypadku dróg ekspresowych. Szczególnie że może ona być kontrolowana na wiele sposobów. W ruchu pojawiają się nieoznakowane radiowozy, którymi poruszający się policjanci mają prawo wystawić mandat wedle obowiązującego taryfikatora. Dodatkowo szybkość monitorować może odcinkowy pomiar prędkości ustawiony przez GITD.