Homologacja samochodu – co to jest i dlaczego jest ważna?

Homologacja samochodu oraz jego części to procedura niezbędna, aby dany pojazd był dopuszczony do ruchu drogowego. Proces homologacji najczęściej przeprowadzany jest przez producentów aut, ale może być konieczny również w późniejszym etapie. Na czym polega homologacja, ile kosztuje i kiedy przeprowadzanie procedury homologacji jest niezbędne? Sprawdź, co warto wiedzieć w zakresie homologacji pojazdu osobowego.

Spis treści:

• Co to jest homologacja samochodu?
• Rodzaje homologacji
• Homologacja pojazdu – jak sprawdzić, czy jest ważna?
• Jak uzyskać świadectwo homologacji pojazdu?
• Ile kosztuje homologacja auta?

Co to jest homologacja samochodu?

Czym jest homologacja pojazdu i dlaczego nie wspomina się o niej częściej? Homologacja pojazdu jest to nic innego, jak proces kontroli poszczególnych elementów pojazdu, który ma za zadanie sprawdzić, czy dany pojazd spełnia normy i wymaganie techniczne określone prawem. Jest niezbędna, aby samochód mógł zostać dopuszczony do ruchu drogowego. Zgodnie z definicją Instytutu Transportu Samochodowego homologacja jest to:

• Proces, w wyniku którego nowy typ pojazdu zostaje dopuszczony do ruchu. Władza homologacyjna na podstawie pozytywnych wyników badań uprawnionej jednostki technicznej, wydaje świadectwo homologacji typu pojazdu, uprawniające do jego rejestracji. Świadectwo to jest potwierdzeniem spełnienia wymagań technicznych określonych w odpowiednich aktach prawnych.

Badania homologacyjne przeprowadzane są przez wyspecjalizowane jednostki na wniosek producentów aut, ale o wydanie świadectwa homologacji może wystąpić również użytkownik samochodu. Homologacja zawiera m.in. dokumenty potwierdzające, że producent jest w stanie produkować pojazd w sposób powtarzalny i zgodny z homologacją. Badania mogą być przeprowadzane tylko przez wybrane jednostki, ale świadectwo homologacji jest wydawane przez władzę homologacyjną danego państwa członkowskiego na terenie Unii Europejskiej. 

W Polsce do przeprowadzenia procedury homologacji i dopuszczenia pojazdu do ruchu niezbędne jest złożenie wniosku do Dyrektora Transportu Dozoru Technicznego (TDT). Organ odpowiada za homologację pojazdów silnikowych od 2014 roku. Zgodnie z unijną Dyrektywą od 2007 roku w Polsce akceptowane są również homologacje europejskie, wydane w innym kraju Unii Europejskiej. Warto jednak przypomnieć, że w tym przypadku zostaje wydane świadectwo homologacji. Do uzyskania takiego dokumentu niezbędne jest spełnienie szeregu homologacji cząstkowych, dotyczących m.in. układu hamulcowego, emisji spalin, układu kierowniczego, lamp, hałasu itd.

Rodzaje homologacji

Każdy pojazd dopuszczony do użytku musi mieć ważną homologację. W praktyce więc producenci ubiegają się o nią, zanim nowy pojazd trafi do sprzedaży. Bez niej zarejestrowanie pojazdu, przeprowadzenie badania technicznego i ubezpieczenie auta byłoby niemożliwe. Przeprowadzenie homologacji jest niejako potwierdzeniem, że pojazd jest w pełni bezpieczny, wykonany z dobrej jakości podzespołów i spełnia wszelkie wymogi prawa. Brak homologacji którejkolwiek części grozi mandatem w wysokości 500 zł. Dotyczy to również m.in. homologacji opony czy żarówki.

W zależności od typu pojazdu można uzyskać następujące homologacje:

• Kategoria M – pojazdy samochodowe posiadające co najmniej cztery koła oraz przeznaczone do przewozu osób, czyli auta osobowe.
• Kategoria N – pojazdy samochodowe posiadające co najmniej cztery koła i przeznaczone do przewozu ładunków, czyli auta ciężarowe (homologacja ciężarowa).
• Kategoria O – przyczepy (bez naczep).
• Kategoria L – pojazdy samochodowe posiadające dwa lub trzy koła, bądź z czterema kołami oraz motorowery.
• Kategoria R – przyczepy rolnicze.
• Kategoria T – ciągniki rolnicze.
• Kategoria S – wymienne urządzenia ciągnięte.

Warto przypomnieć, że od 6 lipca 2022 roku wszystkie nowo homologowane pojazdy muszą mieć wbudowany system inteligentnego asystenta prędkości (ISA). Już od 7 lipca 2024 roku dodatkowym elementem obowiązkowym auta będzie natomiast czarna skrzynka. Otrzymają ją wszystkie nowe auta sprzedawane na terenie Unii Europejskiej.

Homologacja pojazdu – jak sprawdzić, czy jest ważna?

Dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań technicznych udostępnia każdy producent samochodów. Świadectwo homologacji auta można więc uzyskać bezpośrednio od producenta lub sprzedawcy pojazdu. Przed zakupem samochodu należy więc sprawdzić, czy ma on homologację, zwłaszcza jeśli wprowadzone zostały w nim istotne zmiany konstrukcyjne. Brak homologacji haka, butli z gazem lub innych części samochodowych może rodzić problemy, nie wspominając o braku homologacji całopojazdowej. Możesz również złożyć wniosek o wydanie wyciągu świadectwa homologacji w organie uprawnionym do ich wydawania. Listę podmiotów znajdziesz na stronie Dyrektora Transportu Dozoru Technicznego.

Homologacja części samochodowych jest nadawana w postaci oznaczeń E20. Literą „E” oznacza się spełnienie norm UE, natomiast liczba „20” informuje o tym, że homologacja na produkt została wydana w Polsce. Jeśli więc produkt homologowany był w innym kraju UE, będzie miał inną liczbę. Najważniejsza jest jednak litera „E”, która świadczy o tym, że dany podzespół spełnia wszelkie wymagania jakościowe oraz bezpieczeństwa wymagane w Unii Europejskiej – wyjaśnia ekspert Q Service Castrol.

Jak uzyskać świadectwo homologacji pojazdu?

Aby uzyskać homologację pojazdu, należy złożyć wniosek do Dyrektora Transportu Dozoru Technicznego. We wniosku powinny znaleźć się następujące informacje:

• marka i model samochodu,
• data i kraj produkcji,
• numer silnika,
• lista części znajdujących się w samochodzie,
• numer protokołu wykonanego w trakcie wydawania homologacji,
• dane dotyczące emisji spalin. 

Homologację trzeba uzyskać, gdy:

• pojazd został sprowadzony spoza Unii Europejskiej,
• pojazd jest skonstruowany własnoręcznie,
• pojazd przeszedł istotną modyfikację, np. montaż instalacji gazowej (LPG), zawieszenia hydraulicznego, haka czy silnika o innej pojemności.

Homologacja nie jest natomiast wymagana, gdy:

• samochód służy wyłącznie do celów sportowych i nie jest używany na drogach publicznych,
• pojazd wykorzystywany jest do prac leśnych,
• pojazd przeznaczony jest dla osób niepełnosprawnych.

W przypadku samodzielnej budowy samochodu lub wykonania istotnych zmian w konstrukcji pojazdu należy złożyć wniosek o dopuszczenie jednostkowe pojazdu. Można to zrobić we właściwym TDT, które ma 30 dni na wydanie decyzji. W wyjątkowych przypadkach procedura może jednak trwać dłużej. W razie decyzji odmownej kierowca ma 14 dni na odwołanie. Bez homologacji badanie techniczne auta będzie niemożliwe.

Ile kosztuje homologacja auta?

Koszt uzyskania świadectwa homologacji zależy od zakresu procedury. Aby uzyskać homologację, należy wnieść opłatę w wysokości:

• 1600 zł – w przypadku homologowania pojazdów samochodowych, motocykli, ciągników rolniczych i przyczep,
• 400 zł – w przypadku homologacji części lub oddzielnego zespołu technicznego,
• 200-250 zł – w przypadku homologacji butli LPG.

Pamiętaj, że tylko homologowane pojazdy i podzespoły są dopuszczone do użytku, a sama homologacja gwarantuje zgodność danego samochodu osobowego z wymaganiami technicznymi. Jeśli masz wątpliwości, czy dana część może być zastosowana w Twoim aucie, skontaktuj się z zaufanym serwisem.