Charakterystyczne drgania kierownicy lub pulsowanie pedału hamulca przy hamowaniu mogą się pojawić tuż po montażu nowych tarcz, lub po upływie pewnego czasu od montażu. Ale skąd się one biorą?
Charakterystyczne drgania kierownicy lub pulsowanie pedału hamulca przy hamowaniu mogą się pojawić tuż po montażu nowych tarcz, lub po upływie pewnego czasu od montażu. Ale skąd się one biorą?
Pojawienie się drgań kierownicy podczas jazdy zawsze oznacza, że w układzie jezdnym, kierowniczym, lub hamulcowym występuje jakiś problem. Jednak aby dokładnie określić co jest uszkodzone konieczne jest wykonanie testu na rolkach, aby sprawdzić czy występują wahania siły hamowania na poszczególnych kołach.
Test na rolkach pomoże zidentyfikować źródło problemu, jednak aby wydać ostateczny werdykt należy też skontrolować geometrię zawieszenia oraz sprawdzić, czy nie występują w nim żadne luzy. Przyczyną objawów drgań podczas hamowania to nie zawsze konieczność wymiany tarcz hamulcowych, ponieważ często objawy mogą tylko chwilowo zniknąć.
Ilustracja 1. Pomiar tarczy hamulcowej – jeśli w trakcie tego pomiaru odchyłka będzie przekraczała zalecane przez producenta samochodu normy – tarcza jest definitywnie do wymiany. Źródło: ATE
Jakie są przyczyny „bicia” w układzie hamulcowym?
Głównym wrogiem hamulców jest brud. Zasada ta jest ważna szczególnie podczas montażu części hamulcowych w samochodzie.
Błąd montażu tarczy hamulcowej najczęściej wynika z nieprawidłowego oczyszczenia powierzchni piasty do której przylega tarcza lecz bicie na początku może nie występować. W trakcie jazdy tarcza jednak będzie zawsze minimalnie ocierać o klocki hamulcowe znajdujące się w zacisku, co doprowadzi do pulsacji pedału podczas hamowania.
Podczas wymiany tarcz hamulcowych konieczne jest zwrócenie uwagi na stan piast oraz na stan powierzchni przylegania na feldze. Przyczyną deformacji piasty może być na przykład zbyt mocne dokręcanie kół i tak zwane „przeciąganie” gwintów. Dzieje się to na przykład podczas przykręcania kół udarowym kluczem pneumatycznym.
Kolejnym elementem który należy skontrolować są zaciski hamulcowe, a dokładnie ich prowadnice oraz tłok. Tu konieczna jest kontrola uszczelnień, ponieważ nawet minimalne ich pęknięcie może doprowadzić do „zapieczenia” się zacisku hamulcowego i jego niesprawności. Skutkiem będzie nadmierne zużycie jednej powierzchni ciernej tarczy hamulcowej i jej przegrzanie skutkujące koniecznością wymiany oraz nierównomierne zużycie klocków hamulcowych.
Ilustracja 2. Może się okazać, że pomiar przedstawiony na ilustracji 1 wykaże brak odchyłek, a pedał hamulca będzie nadal pulsował przy hamowaniu. W takim przypadku konieczny jest demontaż tarczy i jej pomiar w celu skontrolowania zmian grubości tarczy. Źródło: ATE
Powstawanie drgań w układzie hamulcowym najczęściej jest wynikiem:
błędu montażowego polegającego na niestarannym oczyszczeniu powierzchni piasty w miejscu przylegania tarczy,
uszkodzenia innego elementu układu hamulcowego – na przykład zapieczonych prowadnic zacisku hamulcowego, lub nieprzesuwających się w zacisku klocków hamulcowych,
luzów w układzie zawieszenia,
nieprawidłowej geometrii zawieszenia,
uszkodzenia piasty przez dokręcanie kół zbyt dużym momentem lub kluczem udarowym.
Kontrola tarcz
Podczas montażu tarcz nowych w przypadku których zachodzi pewność, że fabrycznie są obrobione zgodnie ze wszystkimi standardami, pomiar tarcz wystarcza do określenia poprawności montażu.
W przypadku tarcz, które mają już pewien przebieg taki pomiar nie będzie miarodajny. Konieczne staje się wtedy zmierzenie obwodowych zmian grubości tarczy hamulcowej. W przypadku, gdy tarcza ma różnice w grubości może dochodzić do pulsowania pedału hamulca podczas hamowania. Dzieje się tak, ponieważ podczas obrotu koła zacisk hamulcowy będzie dociskał klocki do obracającej się tarczy, która w jednym punkcie ma większą grubość, a w innym mniejszą. Ponieważ układ hamulcowy jest sterowany hydraulicznie – zwiększająca się grubość tarczy będzie odpychała klocki hamulcowe. Siła ta dalej będzie przekazywana na tłok zacisku hamulcowego, a dalej przez płyn hamulcowy na pompę hamulcową i na pedał hamulca.
W tym przypadku stosowny pomiar powinien być wykonany z użyciem czujnika zegarowego z podparciem dolnym. Przy obracaniu tarczy będzie można wtedy stwierdzić, czy jest ona nierównomiernie zużyta. W połączeniu z testem na rolkach hamulcowych i w wypadku uszkodzenia tarcz hamulcowych polegającej na zmianie grubości pomiędzy pierścieniami trącymi tarczy hamulcowej zaobserwować wahania siły hamującej przy stałej sile nacisku na pedał hamulca. Taki test i powyższy pomiar pomoże w rozwiązaniu problemu.
Ilustracja 3. Czujnik zegarowy wyposażony w dolny zderzak pozwala zmierzyć zmiany grubości tarczy w trakcie jej obracania. Źródło: ATE
Podczas montażu nowych tarcz możemy sprawdzić bicie poosiowe tarczy z przykręconym odpowiednim momentem kołem. W tym celu czujnik zegarowy powinien zostać zamocowany w miejscu montażu zacisku hamulcowego. Takie warunki pomiaru pozwalają na określenie bicia osiowego tarczy w warunkach najbardziej zbliżonych do warunków jazdy samochodu.
Podsumowując można powiedzieć, że podczas jakiejkolwiek naprawy, czy ingerencji w układzie hamulcowym konieczna jest jego dokładna inspekcja. Pozostawienie zabrudzonych powierzchni styku tarczy z piastą, uszkodzonych uszczelnień prowadnic zacisku hamulcowego, czy tłoka zacisku a nawet dokręcanie koła kluczem udarowym mogą skutkować wibracjami podczas hamowania, a w efekcie zniszczeniem tarcz hamulcowych i koniecznością przeprowadzenia gruntownej naprawy układu hamulcowego. Nie do pominięcia jest tutaj też wpływ wykonywanych prac na bezpieczeństwo – drgania w układzie hamulcowym powstają przez gwałtowne zmiany siły hamującej koło, co w niektórych sytuacjach na drodze może mieć niebezpieczne skutki.
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
5 min czytania
