Jak rozpoznać zużywające się koło dwumasowe?

Jakie objawy daje zużycie koła dwumasowego? Do czego służy popularna dwumasa? Co zrobić, kiedy okazuje się, że mamy zużyte koło dwumasowe? 

Koło dwumasowe znacząco zmieniło komfort jazdy samochodem. Wynalazek ten jest nieskomplikowany, ale bardzo sprytny. Do czego służy? Jak wszyscy wiemy, w silniku spalinowym ruch tłoków powoduje obroty wału korbowego. Rzecz w tym, że ruch tłoków nie jest równomierny. W zależności od tego, w którą stronę przesuwają się tłoki i jaką wykonują w danym momencie pracę, ich prędkość może być różna. Dlatego silnik ma tendencje do wpadania w wibracje. Oczywiście im więcej cylindrów, tym praca staje się bardziej równomierna, ale nawet w optymalnych pod tym względem konstrukcjach (rzędowa „szóstka” albo V12) wibracje daje się wyraźnie zauważyć. 

Aby im przeciwdziałać, skorzystano z pomysłu starego jak fizyka – koła zamachowego. To ciężki, metalowy element, który umieszczony jest na wale korbowym po stronie skrzyni biegów. Jego duża masa, a co za nią idzie spora inercja, „wygładza” obroty wału i powoduje, że praca silnika staje się bardziej wyrównana, a wibracje zanikają. Przez lata dawano sobie radę z jednomasowymi kołami zamachowymi, ale wynalazek koła dwumasowego znacząco podniósł komfort jazdy. 

Co to jest dwumasowe koło zamachowe?  

Koło dwumasowe to nie pojedynczy element, a dwa metalowe koła o różnej średnicy, zewnętrzne i wewnętrzne. Między nimi znajduje się precyzyjnie dopasowany, elastyczny element, który w fabryce instalowany jest na gorąco pomiędzy dwoma kołami. Co ważne – mocowania do wału silnika ma tylko wewnętrzne koło. Dzięki temu koło zewnętrzne może obracać się do pewnego stopnia niezależnie od wewnętrznego. Różnica jest znaczna i sięga nawet 100 stopni – koło wewnętrzne obróci się o ponad jedną czwartą obrotu więcej niż zewnętrzne. 

Dzięki temu zlikwidowano główną wadę jednomasowego koła zamachowego – szarpanie przy ruszaniu i zmianie biegów. Koło dwumasowe przenosi obroty znacznie płynniej i nie szarpie samochodem, kiedy wdusimy sprzęgło lub pedał gazu. Z tego powodu było od dawna stosowane w generujących znacznie więcej nieprzyjemnych wibracji silnikach wysokoprężnych, ale ze względu na oferowany komfort przeszło z silników Diesla do benzynowych. 

Ten komfort okupiony jest niestety tym, że koło dwumasowe stało się częścią zamienną. Elastyczny łącznik zużywa się, a kiedy jego skuteczność spada, pojawiają się nieprzyjemne objawy zużycia koła dwumasowego i konieczność wymiany. 

Jakie są objawy zużycia dwumasy? 

Po czym poznać zużycie koła dwumasowego? Przede wszystkim to hałas (stukanie, bardzo często rytmiczne) podczas uruchamiania i wyłączania silnika. Ten sam hałas będzie występować, kiedy samochód stoi na biegu jałowym. Objawy uszkodzonej dwumasy często można zweryfikować, dusząc pedał sprzęgła i nie wrzucając biegu – dźwięki będą się zmieniać w zależności od głębokości naciśnięcia pedału.  

Bardzo częstym objawem zużycia koła dwumasowego jest wpadanie samochodu w wibracje, kiedy jedziemy na wysokim biegu, dusimy gaz w podłogę i rozpędzamy się od niskich obrotów. Jest to również jedna z najczęstszych przyczyn uszkodzenia koła dwumasowego – dwumasa „nie lubi” niskich obrotów i zmuszania silnika do rozpędzania się od dołu obrotomierza. Już lepiej znosi źle wykonaną zmianę biegów, ale i tutaj należy dbać o element, starannie i bez szarpania zmieniając przełożenia. 

Często zdarza się, że zużywające się koło dwumasowe przestaje dawać objawy po dłuższej jeździe i rozgrzaniu silnika. Niestety, nie oznacza to, że samo się  naprawiło, a jedynie, że metalowe elementy rozszerzyły się od temperatury i póki nie wystygną, będą nieco mniej hałasować. 

Co zrobić z uszkodzonym kołem dwumasowym? 

Niestety, nie jest to element, który można naprawić samemu. Pomijając to, że naprawa dwumasy jest mało opłacalnym działaniem i należy zamontować po prostu nowy element, aby to zrobić, niezbędne jest odpięcie od silnika skrzyni biegów i wymiana kompletnego dwumasowego koła zamachowego. Dobra wiadomość jest taka, że to naprawa, z którą bez trudu poradzi sobie każdy dobry warsztat zajmujący się mechaniką samochodową.