Do kiedy jest się młodym kierowcą? I co to tak właściwie oznacza?

Młodzi czują się pewnie za kierownicą. Ustawodawcy postanowili zatem nieco stonować ich wyobraźnię. Dlatego przygotowane zostały ograniczenia dla młodych kierowców. Na czym polega okres próby? Jakie ograniczenia nakładane są na prowadzących? I czy przepisy w takim kształcie już obowiązują?

Spis treści:

• Kim jest młody kierowca?
• Jakie obowiązki i ograniczenia młodego kierowcy przewidują przepisy?
• Ile wynosi okres próbny młodego kierowcy?
• Czy kierowca po zdobyciu dokumentu prawa jazdy ma niższy limit prędkości?
• Młody kierowca a wyższa cena ubezpieczenia OC

Statystyki nie pozostawiają żadnych złudzeń. Młodzi kierowcy powodują większość poważnych zdarzeń drogowych. Policja wskazuje, że w wypadkach spowodowanych przez osoby w wieku od 18 do 24. roku życia ginie nawet 25 proc. wszystkich ofiar drogowych w Polsce. Europejska Rada Bezpieczeństwa i Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego apelują zatem o zmiany. Te miałyby przyjąć formę okresu próbnego dla młodych kierowców.

Kim jest młody kierowca?

Określenie młody kierowca odnosi się do osoby, która zdobyła uprawnienia do kierowania pojazdami grupy B i znajduje się w wieku 18-25 lat. Pojęcie jest zatem niezwykle szerokie. Na potrzeby przygotowania rozwiązań prawnych zostało jednak zawężone. Niedoświadczony kierowca to taki, który po raz pierwszy uzyskał prawo jazdy kategorii B i nie minęły 2 lata, począwszy od dnia, w którym został jej wydany ten dokument.

• Czas liczony jest od dnia, w którym starosta nadał prowadzącemu uprawnienia. Nie ma tu żadnego znaczenia czy ma np. prawo jazdy na automat, czy także manual.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że ustawodawca podczas tworzenia dodatkowych ograniczeń doszedł do wniosku, że nie liczy się wiek „młodego kierowcy”, a jego staż za kierownicą. W efekcie ograniczenia mogą dotyczyć także osób, które np. w wieku średnim zaczynają przygodę z kierowaniem. Poza tym ograniczenia dla młodych kierowców dotyczą także osób, które odzyskają prawo jazdy kat. B po jego utracie za punkty karne, jeździe po alkoholu lub poważne wykroczenia drogowe.

Obowiązki młodego kierowcy zostały opisane w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Konkretnie listę zawiera art. 91 tego aktu prawnego. To ten sam dokument, który np. do polskiego porządku prawnego wprowadził pojęcie numeru PKK.

Jakie obowiązki i ograniczenia młodego kierowcy przewidują przepisy?

W okresie próbnym kierowca jest obowiązany:

• odbyć między 4 a 8 miesiącem, licząc od dnia otrzymania prawa jazdy kurs dokształcający w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego i praktyczne szkolenie z zagrożeń w ruchu drogowym. Musi przedstawić staroście zaświadczenia o ukończeniu szkolenia i kursu.
• do doskonalenia techniki jazdy samochodem. 
• kierować wyłącznie pojazdem samochodowym oznakowanym z tyłu i z przodu okrągłą nalepką barwy białej z symbolem zielonego listka klonu – przez pierwsze 8 miesięcy tego okresu. To element obowiązkowego wyposażenia samochodu.
• stosować się do obniżonych ograniczeń prędkości. Zabrania mus się przekraczania prędkości 50 km/h na obszarze zabudowanym, 80 km/h poza obszarem zabudowanym oraz 100 km/h na drogach szybkiego ruchu takich jak autostrada i droga ekspresowa dwujezdniowa.

Na tym jednak nie koniec, bo kierowca w trakcie 8 miesięcy okresu próbnego nie może również:

• podejmować pracy zarobkowej w charakterze kierowcy pojazdu określonego w prawie jazdy kategorii B.
• osobiście wykonywać działalności gospodarczej polegającej na kierowaniu pojazdem określonym dla prawa jazdy kategorii B.

Załóżmy, że młody kierowca nie dochowa wymogów stawianych przed nim przez 2 lata od momentu wydania prawa jazdy. Zostanie np. przyłapany przez policję na kierowaniu autem, które nie było oznaczone zielonym symbolem liścia klonowego. Co wtedy? Możliwości są dwie.

• Po pierwsze starosta może wydać decyzję o przedłużeniu okresu próbnego. W skrajnym przypadku okres próby wydłuży się o 2 lata.
• Po drugie zamiennie może zapaść decyzja mówiąca o zatrzymaniu prawa jazdy. Od momentu kontroli kierowca nie będzie mógł jeździć autem. Zatrzymanie uprawnień odbędzie się na podstawie numeru blankietu prawa jazdy.

Ile wynosi okres próbny młodego kierowcy?

Założenia były szczytne. Zostały nawet sprecyzowane i niedługo później miały wejść w życie. Niestety przez ponad dekadę stoją w martwym punkcie. Oficjalnym powodem takiej sytuacji ponoć są ograniczenia bazy CEPiK. Bazy z siedzibą w Warszawie, która jest konieczna do skoordynowania procesu kontrolowania młodego kierowcy w czasie okresu próbnego.

To nie oznacza jednak, że osoba bezpośrednio po uzyskaniu uprawnień do kierowania pojazdami nie jest poddawana próbie. W pewnym sensie jest. Przepisy o ruchu drogowym nawet w 2024 r. przewidują kilka ograniczeń. Warto w tym punkcie wspomnieć m.in. o tym, że:

• przez 12 miesięcy od zdania egzaminu na prawo jazdy kierowca ma obniżony limit punktów karnych. Może zdobyć maksymalnie 20, a nie 24. Wyraźnie mówi o tym art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy Prawo o ruchu drogowym.
• do prawa jazdy kategorii B otrzyma możliwość prowadzenia pojazdów ujętych w kategorii prawa jazdy A1 dopiero po minięciu 3 lat od momentu zdobycia uprawnień. Jest to zgodne z art. 6 ust. 3 pkt 4 lit. a ustawy o kierujących pojazdami.
• zwiększy się do 4,25 tony DMC możliwych do prowadzenia pojazdów o napędzie alternatywnym, ale dopiero 2 lata od uzyskania prawa jazdy. Mówi o tym art. 6 ust. 3 pkt 4 lit. b ustawy o kierujących pojazdami.

Czy kierowca po zdobyciu dokumentu prawa jazdy ma niższy limit prędkości?

Aktualnie kierujących pojazdami okres próbny, który trwa 2 lata, nie dotyczy. To oznacza jedno. Muszą oni zachować szczególną ostrożność podczas jazdy (jak wszyscy), ale nie obowiązują ich zmniejszone limity prędkości jazdy. Są traktowani jak wszyscy pozostali uczestnicy ruchu drogowego.

Przerejestrowanie samochodu bez zmiany tablic stało się faktem po krótkich pracach legislacyjnych. Czemu i w tym przypadku tak się nie stało? Trudność wprowadzania dodatkowych ograniczeń dla kierowcy w wieku do 25. roku życia jest taka, że nie da się ustalić istnienia obostrzeń na pierwszy rzut oka. Mogłoby się zatem okazać, że regulacje pozostałyby martwe.

Młody kierowca a wyższa cena ubezpieczenia OC

Istnieje mocne połączenie między wiekiem kierowcy a ceną polisy ubezpieczenia samochodu. Prowadzący w wieku do 26 lat zazwyczaj nie mają co liczyć na żadne zniżki. Po wizycie u agenta mogą się zatem dowiedzieć, że obowiązkowa polisa od odpowiedzialności cywilnej w ich przypadku kosztuje np. 2 czy 2,5 tys. zł. Identyczna zasada dotyczy ubezpieczenia autocasco. Dlatego młodociany kierowca musi się nie tylko zastanowić nad tym, co wymienić po zakupie auta, ale przede wszystkim ile będzie go kosztować OC. To prawdziwe zmartwienie.