Czyszczenie DPF – jakie są sposoby i ile to kosztuje?

Oczyszczanie spalin w dieslu to top temat w XXI wieku. Czemu właśnie w silnikach tych stosuje się filtry DPF? Wyłapują one z gazów spalinowych cząstki stałe i zatrzymują je w ceramicznym wkładzie. Jak wyczyścić filtr DPF? I czy usunięcie filtra to dobry pomysł?

Spis treści:

• Czemu filtr cząstek stałych jest zapchany?
• Pasywne wypalanie filtra DPF
• Wypalanie DPF w serwisie
• Czyszczenie filtra DPF, czyli tzw. regeneracja DPF
• Czy warto usuwać zapchany filtr z samochodu?

Ekologia i emisja spalin. To dwa pojęcia, które w sposób szczególny dotknęły diesli. Producenci samochodów z biegiem lat zostali zobowiązani do zadbania o emisję cząsteczek stałych i azotu. Dlatego w konstrukcji tego typu motorów pojawiły się takie elementy, jak DPF czy układ SCR. Dziś skupimy się na tym pierwszym.

Czemu filtr cząstek stałych jest zapchany?

Tak naprawdę rozróżnia się dwa etapy zapychania DPF. Pierwszy dotyczy wypełnienia wkładu osadnika wykonanego z metali szlachetnych cząstkami stałymi. Tu uruchamiany jest proces wypalania sadzy. Drugi odnosi się do przepełnienia popiołem, który powstaje po dopaleniu zabrudzeń zebranych we wkładzie DPFa, ewentualnie zeszkliwienia złogów. Drugi z przypadków jest zdecydowanie gorszy. W takim przypadku oczyszczenie filtra albo wymaga wizyty serwisowej, albo nie jest możliwe wcale.

• Czemu wnętrze filtra zostało wypełnione sadzą? Głównym problemem jest kilka czynników, a w tym styl jazdy (korzystanie głównie z nich obrotów), jazda głównie w warunkach miejskich i na krótkim dystansie (silnik nie rozgrzewa się do wymaganej temperatury). Wpływ ma jednak również stan motoru, a w tym kondycja wtryskiwaczy czy turbosprężarki.

Warto w tym punkcie pamiętać o dwóch rzeczach. Pierwsza jest taka, że DPF to filtr typu suchego. A w dieslach były też stosowane filtry typu mokrego. W przypadku FAP (filtre à particules) do paliwa dodawany jest preparat zwiększający temperaturę spalania. Sadza jest zatem wypalana nawet podczas stania w korku. Po drugie filtry są stosowane także w silnikach benzynowych z bezpośrednim wtryskiem. Tu nazywane są GPF (Gasoline Particulate Filter).

Pasywne wypalanie filtra DPF

Pasywne wypalanie filtra cząstek stałych odbywa się podczas jazdy. Komputer przelicza stopień wypełnienia osadnika, analizuje parametry jazdy, a następnie inicjuje podanie do komory spalania wyższej dawki paliwa. W efekcie po pierwsze rośnie temperatura spalin. Czasami komputer musi ją podnieść o 300 stopni Celsjusza nawet do 700 stopni Celsjusza. Po drugie dawka paliwa dostaje się także do układu wydechowego. Pod obudową filtra odbywa się zatem dopalanie sadzy. Taka procedura powinna być przeprowadzana przynajmniej raz w miesiącu.

Podczas pasywnego procesu wypalania filtra kluczowe są obroty. Kierowca powinien utrzymywać je na wyższym niż normalnie poziomie. Nie da się zatem wypalić DPF na postoju. W takim przypadku niespalony olej napędowy, zamiast wypalić zanieczyszczenia, zaczyna się mieszać z olejem silnikowym. To prowadzi do rozrzedzenia środka smarnego i zwiększenia jego poziomu.

Wypalanie DPF w serwisie

DPF daje kierowcy znać o swoim wypełnieniu. Typowe objawy to kontrolka pojawiająca się na tablicy zegarów, a do tego nierówna praca silnika. To oznacza, że komputer nie jest w stanie samodzielnie wyczyścić DPF. Orzeka o jego usterce. W takim przypadku auto powinno trafić do serwisu, a tam mechanik w pierwszej kolejności manualnie wdroży mechanizm wyczyszczenia filtra. Pracownik warsztatu podłączy komputer do silnika diesla i zainicjuje wypalanie. Czasami osiągnięcie wysokiej temperatury w wydechu jest możliwe na postoju, a czasami czyszczenie DPFu wymaga przeprowadzenia jazdy testowej.

Czyszczenie filtra DPF, czyli tzw. regeneracja DPF

Regeneracja filtra DPF nie polega na wymianie jego elementów, a czyszczeniu wkładu. Tu stosowane są dwie metody.

• Czyszczenie popiołu oraz ilości niespalonych cząstek stałych może być realizowane za sprawą specjalnych preparatów chemicznych. Te podawane są do wnętrza osadnika. Poza tym w tej metodzie stosuje się również maszyny ultradźwiękowe. Fale rozbijają złogi, oczyszczając filtr także z części zeszkliwionych osadów.
• Czyścić można też tzw. metodą hydrodynamiczną. W tym przypadku do wnętrza osadnika wpuszcza się wodę o odpowiedniej temperaturze i pod odpowiednim ciśnieniem. Nie ma w tym przypadku konieczności stosowania dodatkowych płynów.
• Czyszczenie może być też realizowane w ramach wodorowania silnika. To polega na podaniu do dolotu mieszaniny gazów zawierających wodór.

Czyszczenie w dwóch pierwszych przypadkach wymaga ściągania filtra. Ten należy wymontować z pojazdu. Z uwagi na popularność osadników DPF, usługę taką oferuje coraz więcej stacji obsługi pojazdów.

Czyszczenie przy pomocy środków chemicznych kierowca może też przeprowadzić w swoim zakresie. W takim przypadku podaje się płyn katalizujący bezpośrednio pod obudowę filtra (przez otwór czujnika ciśnienia) lub do oleju napędowego. Warto jednak pamiętać, że metoda ta nie poradzi sobie raczej z dużą ilością złogów. Może się okazać skuteczna, ale raczej w charakterze procedury uzupełniającej wypalanie inicjowane przez komputer sterujący pracą silnika.

Czy warto usuwać zapchany filtr z samochodu?

Mycie filtra cząstek stałych DPF może pozwolić na pozbycie się problemu, ale chwilowe. W takim przypadku kierowca stanie przed wizją wymiany filtra. To niestety oznacza wysoką cenę. Nowy osadnik potrafi kosztować od dwóch do kilkunastu tysięcy złotych. Alternatywą wydaje się zatem wycięcie DPF z pojazdu. Zabieg wraz z łatką elektroniczną nie kosztuje na ogół więcej, niż 1500 zł.

• Po wizycie w warsztacie obudowa filtra wykonana z metalu pozostanie. Mechanik pozbędzie się jedynie wkładu. Poza tym konieczne jest oszukanie komputera. Tak, aby sterownik nie szukał działającego filtra.

Demontaż osadnika przynosi jednak pewien poważny skutek. Samochód przestaje spełniać normę emisji spalin. Usuwanie filtra może zatem oznaczać nieprzedłużenie ważności badania technicznego lub utratę dowodu rejestracyjnego podczas kontroli drogowej. Właściciel pojazdu nie odzyska dokumentu do czasu, w którym zleci zamontowanie osadnika na nowo.