6 min czytania
Kierowca naciska jeden przycisk w samochodzie i komputer zaczyna dbać o utrzymanie stałej prędkości. To brzmi wygodnie? I wygodne jest. Gdzie znaleźć włącznik tempomatu na desce rozdzielczej? Czy regulator dba również o bezpieczeństwo jazdy? Oto kilka pytań, na które nasi eksperci odpowiedzą w tym materiale.
Spis treści:
Tempomat to urządzenie, które ma pozwolić kierowcy na utrzymanie podczas jazdy oczekiwanej prędkości. Aby zaczęło działać, wystarczy wcisnąć dedykowany przycisk. I choć w tym punkcie sprawa może się wydawać prosta, taka do końca nie jest. Bo tempomat oferuje dużo większą liczbę opcji. I na tym nie kończą się kluczowe informacje na jego temat.
Pierwszy tempomat został opracowany w 1945 roku przez mechanika i inżyniera Ralpha Teetora. I było to rozwiązanie czysto mechaniczne polegające na blokowaniu pedału gazu. Układy pozwalające na regulowanie przepustnicą za pomocą zespołu zaworów i siłownika pojawiły się dopiero w latach 60. XX wieku. Wtedy też stosowanie tempomatu, początkowo za oceanem i w przypadku kierowców zawodowych, stało się nową modą motoryzacyjną.
W Europie boom na tempomaty wybuchł dopiero w ostatniej dekadzie XX wieku. Początkowo jednak obwody utrzymujące stałą prędkość jazdy były stosowane głównie w samochodach luksusowych. Spotykało się je przede wszystkim w limuzynach segmentu F. Z czasem się popularyzowały. W efekcie dziś są standardem nawet w autach miejskich segmentu A czy B. I powoli zaczynają być wypierane z rynku. A wszystko za sprawą pojawienia się aktywnych tempomatów i układów typu adaptive cruise control. W tym przypadku regulator prędkości staje się systemem wspomagania jazdy, a być może nawet namiastką systemu autonomicznej jazdy.
Tempomat jest w stanie kontrolować prędkość za sprawą kilku układów. Oczywiście posiada jednostkę sterującą, ale również czujnik prędkości obrotowej kół, czujnik położenia i regulator przepustnicy czy czujnik położenia pedałów hamulca i przyspieszenia. Aby włączyć tempomat, kierowca musi nacisnąć przycisk z właściwym symbolem. Czasami będzie on umieszczony na kierownicy, czasami manetce przy kierownicy, a czasami konsoli centralnej. Urządzenie zacznie utrzymywać taką prędkość, przy której zostało uruchomione. A co gdyby kierowca chciał jechać szybciej? Samochód przyspieszy wtedy, gdy kierujący podwyższy prędkość za pomocą dodatkowego przycisku tempomatu.
Tempomat można wyłączyć na kilka sposobów. Wystarczy, że kierowca wciśnie gaz lub hamulec, ewentualnie dezaktywuje działanie urządzenia za pomocą guzika. W samochodach wyposażonych w manualną skrzynię biegów tempomat może zostać wyłączony również po naciśnięciu sprzęgła. Sterownik po odcięciu układu napędowego nie będzie miał bowiem jak dbać o utrzymanie stałej prędkości pojazdu.
Tempomat pozwala na utrzymanie prędkości. Aktywny tempomat rozbudowuje tę funkcjonalność. Sprawia bowiem, że szybkość jazdy zadana przez kierującego, staje się wyznacznikiem dla komputera sterującego parametrami układu napędowego pojazdu. W efekcie samochód w razie dostrzeżenia przeszkody na drodze zwolni, a nawet zatrzyma się. Gdy jednak droga stanie się wolna, ponownie zwiększy prędkość i zrobi to bez żadnej ingerencji kierowcy.
Aktywny tempomat wykorzystuje nie tylko sterowanie przepustnicą. On jest także w stanie kontrolować hamulce. Dodatkowo musi mieć ogląd dotyczący sytuacji dookoła pojazdu. Dlatego urządzenie odczytuje sygnały płynące z czujników parkowania, kamery przedniej i radarów. Identycznie jak w przypadku klasycznego tempomatu, sterowanie systemem jest realizowane za sprawą dedykowanej manetki lub przycisków na kierownicy.
Możliwość uzyskania stałej prędkości pojazdu bez konieczności dotykania pedału przyspieszenia, decyduje o ogromnej wygodzie jazdy w długich trasach. I to zdecydowanie jedna z największych zalet klasycznego tempomatu. Układ adaptacyjny ACC dopisuje tu kolejne zastosowanie. Bo gdy tempomat jest w stanie dostosować prędkość do warunków ruchu, samodzielnie hamuje i przyspiesza, a do tego nawet „widzi” ograniczenia prędkości oraz reaguje na nie, idealnie sprawdzi się na każdej drodze. Nie tylko podczas poruszania się drogami szybkiego ruchu czy autostradami, ale także i w ruchu miejskim. W dużej mierze odpowiada wtedy za samodzielne prowadzenie samochodu.
Utrzymywanie stałej prędkości pojazdu nie zawsze jest jednak korzystne. Czasami może pozostawać np. w sprzeczności z oszczędnością paliwa. Stanie się tak wtedy, gdy samochód porusza się pod górkę, a tempomat na siłę stara się o utrzymanie zadanej prędkości. Kolejną wadą jest fakt, iż nawet lekkie dotknięcie pedału hamulca powoduje wyłączenie tempomatu. Kierowca może zatem dezaktywować system przez przypadek.
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
