12 min czytania
Podczas jazdy zauważyłeś, że pedał hamulca w Twoim samochodzie dosłownie zapada się wtedy, gdy na niego naciskasz? To może wskazywać na zapowietrzony układ hamulcowy. I choć usterka brzmi bardzo poważnie, sposób jej usunięcia nie jest ani czasochłonny, ani na ogół specjalnie skomplikowany, ani tym bardziej wyjątkowo kosztowny. Zobacz, o czym powinieneś pamiętać i sprawdź, czy naprawę możesz wykonać samemu.
1. Zapowietrzony układ hamulcowy. Pedał hamulca wpada w podłogę?
2. Zapowietrzony układ hamulcowy: przyczyny, naprawa i koszty
2.1. Zapowietrzony układ hamulcowy to często nieszczelny układ
2.2. Zagotowałeś hamulce w aucie? Na 99 proc. są zapowietrzone!
2.3. Zapowietrzony układ hamulcowy: ABS, objawy i odpowietrzenie
2.4. Odpowietrzanie układu hamulcowego. Co musisz mieć?
2.5. Odpowietrzanie układu hamulcowego. Opis krok po kroku
2.6. Zapowietrzony układ hamulcowy. Auto z ABS-em i bez niego
3. Wypowiedź eksperta marki Q Service Castrol
4. Miękki pedał hamulca? Nie czekaj. Umów wizytę w warsztacie!
Układ hamulcowy w samochodzie kojarzy się przede wszystkim z klockami i tarczami hamulcowymi – i to bez wątpienia prawda. Tyle że jego budowa nie ogranicza się do tych dwóch elementów. Niewiele mniej ważna jest pompa, zestaw przewodów i płyn. To za sprawą tego ostatniego Twój nacisk na pedał hamulca przenosi się wprost na pracę tarcz i klocków. A to powinno prowadzić Cię do jednego wniosku. Zapowietrzony układ hamulcowy może stanowić naprawdę poważne zagrożenie.
Czemu mówimy o zagrożeniu? Usterka układu hamulcowego sprawia, że spada efektywność jego pracy. W rezultacie po naciśnięciu na pedał hamulca albo reakcja będzie mocno spowolniona, albo Twój samochód nie zareaguje prawie wcale. Przez to nie będziesz w stanie wyhamować przed przeszkodą lub użyć hamulca w celu ustabilizowania toru jazdy. A to jeden z krótszych scenariuszy na groźny w skutkach wypadek. Jak rozpoznać zapowietrzony układ hamulcowy? To dopiero pierwsze z zagadnień, które poruszymy w tym tekście.
Sprawdź także: Jak ocenić stan tarcz i klocków hamulcowych?
Pierwsze pytanie brzmi: co świadczy o tym, że w Twoim samochodzie jest zapowietrzony układ hamulcowy? Przyczyny i objawy są dość oczywiste. Po naciśnięciu pedału hamulca w czasie jazdy zauważysz, że ten dosłownie zapada się w podłodze. Nie będzie stawiał oporu, a stopniowo ulegał pod naporem stopy. Możesz oczywiście spróbować „pompować” pedał hamulca. W wyniku kolejnych uciśnięć pewnie stanie się on nawet twardszy. Efekt będzie jednak wyłącznie chwilowy. Ustąpi po kilku minutach, ewentualnie kolejnym rozruchu silnika po dłuższym postoju.
Zapadający się pedał hamulca sam w sobie pewnie będzie dla Ciebie objawem wystarczająco niepokojącym. Powinieneś zatem wiedzieć o tym, że jednocześnie mocno spadnie efektywność pracy układu hamulcowego w Twoim aucie. Pojawi się efekt, który opisywaliśmy w poprzedniej części tekstu. Samochód zacznie hamować z wyraźnie wyczuwalnym oporem, ewentualnie w skrajnym przypadku prawie w ogóle przestanie reagować na nacisk hamulca.
Zapadający się pedał hamulca i słaba siła pracy układu hamulcowego to kolejne objawy, jakie daje zapowietrzony układ hamulcowy. Możesz bowiem zauważyć, że siła hamowania spadnie, ale nie na wszystkich czterech kołach, a np. na kołach po jednej stronie pojazdu lub na jednej z osi. Powietrze krążące w układzie doprowadza do powstania różnic ciśnienia, a te są niebezpieczne w czasie jazdy. Mogą bowiem spotęgować możliwość wystąpienia poślizgu kół w sytuacji, w której będziesz poruszał się chociażby po mokrym asfalcie, lub po prostu wywołać efekt ściągania.
Ciekawostka? Zapowietrzony ABS czy też hamulce może oznaczać, że w zbiorniczku wyrównawczym płynu hamulcowego pojawiają się niewielkie pęcherzyki. Te nigdy nie stanowią objawu prawidłowego.
Zapowietrzenie to nic innego jak nieszczelność, przez którą ucieka płyn hamulcowy i w miejsce którego do układu wpompowywane jest powietrze z otoczenia. Zasada jest zatem w tym przypadku niezwykle prosta. Tyle że sama wiedza na temat mechanizmu powstawania usterki to mało. Musisz też wiedzieć, skąd bierze się zapowietrzony układ hamulcowy. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą wynikać z błędów popełnionych przez mechanika lub Ciebie, ewentualnie… naturalnego zużycia części zastosowanych w pojeździe. Konkretne przypadki dokładniej omówimy poniżej.
Jednym z częściej spotykanych powodów zapowietrzenia hamulców są błędy mechanika. Te dotyczą w pierwszej kolejności wymiany tarcz i klocków hamulcowych. To powinno zostać obligatoryjnie połączone z odpowietrzeniem układu. Mechanicy jednak czasami tego nie robią. Oszczędzają w ten sposób czas i pieniądze oraz liczą, że zapowietrzenie nie ujawni się zaraz po naprawie. Takiego zachowania nie da się jednak nazwać inaczej niż jako błąd w sztuce. I to błąd kosztowny, bo kierowca do warsztatu wróci i zażąda naprawy reklamacyjnej. Mechanik będzie bez wyjścia.
Przeczytaj również: Objawy uszkodzenia lub zużycia amortyzatorów
Kolejnym powodem usterki mogą się stać nieszczelności układu hamulcowego. Czasami wynikają one z uszkodzenia jednego z przewodów, czasami drobnego wycieku w okolicy koła, a czasami po prostu zaśniedzenia jednej z podkładek cylinderka. Tak czy tak, zapowietrzony układ hamulcowy musi zostać dokładnie zdiagnozowany. Tylko w takim przypadku Twojemu mechanikowi uda się precyzyjnie wskazać przyczynę uszkodzenia. A to zdecydowanie skróci czas potrzebny na naprawienie pojazdu i pozwoli Ci zminimalizować wydatki związane z wizytą w warsztacie.
Niestety bywa też tak, że za zapowietrzony układ hamulcowy odpowiadać będziesz Ty. Stanie się tak w przypadku, w którym doprowadzisz do przegrzania hamulców, a właściwie to płynu. Przegrzanie jest realne podczas częstego i mocnego hamowania – bo np. zjeżdżasz z górskiej drogi, ewentualnie poruszasz się autostradą i nieustannie musisz przyhamowywać auto. Wtedy temperatura w układzie hamulcowym staje się na tyle wysoka, że płyn krążący w nim zaczyna się dosłownie gotować. I to wrzenie doprowadza do zapowietrzenia.
Z czego to wynika? To proste. Decyduje o tym czysta fizyka. Płyn hamulcowy ma właściwości silnie higroskopijne. To oznacza, że pochłania całą wilgoć, którą napotka w układzie. Podczas częstego hamowania płyn się jednak zagotuje. Przez to uwolni nagromadzoną wilgoć. Ta początkowo przybierze postać pary, z czasem jednak skropli się i nie będzie miała gdzie uciec z zamkniętego układu. Przez to zacznie stopniowo rozpychać się w przewodach i ograniczać przepływ płynu.
O źródłach samego zapowietrzenia układu hamulcowego wiemy już chyba wszystko. Jak pozbyć się problemu? W tym punkcie należy pamiętać przede wszystkim o dwóch rzeczach. Pierwszą z nich jest ustalenie, co spowodowało zapowietrzony układ hamulcowy. Przyczyny usterki trzeba usunąć w pierwszej kolejności. Bez naprawy nieszczelności czy wymiany płynu po zagotowaniu, odpowietrzenie nic nie da. Problem z wpadającym w podłogę pedałem hamulca bardzo szybko powróci. Nie zdążysz pokonać więcej niż kilku kilometrów.
W przypadku nieszczelności konieczne jest ich usunięcie. Po zagotowaniu hamulców, podstawą staje się wymiana płynu hamulcowego na świeży. Po wykonaniu tych procedur, możesz przejść do kolejnego punktu. I dopiero w nim musisz odpowietrzyć układ hamulcowy. Pierwsze pytanie brzmi: czy w aucie jest ABS? Większość samochodów ma ten system. A to nieco komplikuje konieczną do wykonania procedurę. Dlatego pamiętaj o tym, aby przy odpowietrzaniu hamulców najlepiej poprosić o pomoc mechanika.
Powtórzymy to jeszcze raz. Hamulce są jednym z najważniejszych obwodów bezpieczeństwa w Twoim pojeździe. Jeżeli zatem nie masz sprzętu, warsztatu czy koniecznej wiedzy, pracę przy niż powierz fachowemu mechanikowi. Tylko on zagwarantuje, że po wykonaniu naprawy auto znowu będzie bezpieczne.
Aby usprawnić zapowietrzony układ hamulcowy, musisz najpierw przygotować konieczne narzędzia. Mowa o kluczu do kół i podnośniku oraz naczyniu i kawałku przezroczystej rurki. W tym punkcie mamy dla Ciebie jeszcze jedną wskazówkę. Niestety, ale odpowietrzenia nie wykonasz sam. Potrzebujesz pomocnika. Jego zadanie nie będzie mocno skomplikowane. Wystarczy, że usiądzie na miejscu kierowcy oraz będzie po prostu naciskał i puszczał pedał hamulca. W ten sposób stworzy ciśnienie w układzie, a to jest konieczne do wypuszczenia powietrza z płynu.
Zobacz też: Wyciek płynu hamulcowego – sprawdź, co może być przyczyną!
Pomijając narzędzia, do odpowietrzenia układu hamulcowego konieczny jest też zapas płynu hamulcowego. Jak już wspominaliśmy, płyn „chętnie” wchłania wilgoć. Nie korzystaj zatem ze starych i otwartych kilka lat wcześniej butelek, które zalegają w garażu czy piwnicy. Kup nowy płyn. Zwłaszcza że litrowa butelka będzie kosztować od 20 do 30 zł. A jeżeli nie potrzebujesz aż tak dużej, zawsze możesz wybrać półlitrową już za jakieś 14 zł. To nie stanowi dużego wydatku.
Zapowietrzony układ hamulcowy i ABS? Objawy takiej właśnie usterki sprawiają, że odpowietrzenie staje się nieco trudniejsze. Sprawę w tym przypadku zawsze komplikuje ABS. Tak, od roku 2006 stanowi on element wyposażenia standardowego pojazdów produkowanych w Europie. Właśnie dlatego od tego schematu zaczniemy. Pierwszym krokiem jest zdjęcie kół i namierzenie zaworów odpowietrzających przy kołach. Następnie odpal silnik i poproś pomocnika, aby zaczął naciskać pedał hamulca do momentu, w którym wyczuje wyraźny opór.
W czasie, w którym pomocnik „pompuje” hamulce, Ty zacznij dolewać płynu do zbiorniczka wyrównawczego pod maską. Dolałeś płynu? Zatem teraz nalej go w miseczkę i przenieś się do zaworu odpowietrzającego przy kole. Zdejmij z niego kapturek i nałóż rurkę. Drugą końcówkę rurki włóż do miski z płynem hamulcowym. Wtedy poproś pomocnika o ponowne naciskanie pedału hamulca. Gdy pomocnik poczuje opór na pedale, Ty odkręć zawór i poczekaj, aż wypływający płyn będzie pozbawiony pęcherzyków powietrza. Gdy taki się pojawi, zakręć zawór i dolej znowu płynu do zbiorniczka – dolej do pełna oczywiście!
Odpowietrzasz układ hamulcowy i pompę ABS. Pamiętaj o tym i nie przegrzej pompy. Dlatego średnio co jakieś 2 minuty naciskania pedału hamulca i puszczania, rób jakieś 10 minut przerwy. Niech pompa się schłodzi. W przypadku kół tylnych, przed rozpoczęciem pracy należy na chwilę wyłączyć zapłon i nacisnąć parę razy pedał hamulca. Reszta procedury wygląda identycznie.
Procedurę odpowietrzenia układu hamulcowego należy następnie powtórzyć dla każdego z kół. To jednak dopiero połowa informacji. Gdy w aucie z ABS-em jest zapowietrzony układ hamulcowy, trzeba zacząć od koła najbardziej oddalonego od pompy hamulcowej. Mowa zatem o kole tylnym prawym. Następne jest tylne lewe, przednie prawe i przednie lewe. W samochodach, które nie posiadają układu ABS, procedura wygląda inaczej. Wtedy zaczyna się od przedniej osi, a konkretnie koła prawego i dopiero lewego. Z tyłu kolejność jest identyczna.
Kilka słów o odpowietrzaniu układu hamulcowego przygotował również nasz ekspert – mechanik pracujący w sieci Q Service Castrol.
Samodzielne wykonywanie procedury jest jeszcze o tyle bezzasadne, że zapowietrzony układ hamulcowy nie wymaga drogiej wizyty u mechanika. Bardzo często odpowietrzenie nie okaże się droższe niż 40 do 50 zł. W sytuacji, w której naprawę wykona mechanik z wprawą, nie zajmie mu ona dłużej niż kwadrans. Ty z tym samym zadaniem możesz się męczyć nawet trzy- czy czterokrotnie dłużej.
Hamulce to jeden z najważniejszych układów bezpieczeństwa w pojeździe. Nigdy nie bagatelizuj zatem ich stanu i zawsze reaguj na ewentualnej objawy usterki. Tyle że reakcja na ewentualne awarie to jedno. Drugą i niewiele mniej ważną kwestią jest regularne serwisowanie pojazdu. Za sprawą okresowych przeglądów mechanik jest w stanie wyłapać większość usterek jeszcze na etapie, na którym ich objawy nie są groźne dla bezpieczeństwa. Gdzie znaleźć taką pomoc? Fachowy warsztat samochodowy to z pewnością punkt należący do sieci Q Service Castrol.
Pojedź do naszych mechaników, daj im wymienić olej oraz przejrzeć podstawowe układy w pojeździe. Wizyta potrwa maksymalnie godzinę i nie będzie droga. W zamian nie będzie Ci groźny ani zapowietrzony układ hamulcowy, ani usterki związane z zawieszeniem czy silnikiem.
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
