Odwołanie od mandatu – jak to zrobić? Praktyczne wskazówki

Maksymalna wysokość mandatu drogowego to dziś nawet 5000 zł. To spora kara. Kierowcy często pytają zatem o to, czy nałożenie mandatu jest ostateczne? Czy można złożyć odpowiedni wniosek o anulowanie mandatu? Ile jest na to czasu od otrzymania mandatu?

Spis treści:

• Czy można się odwołać od mandatu drogowego?
• Kto może napisać wniosek o odwołanie mandatu?
• Nieprzyjęcie mandatu karnego i sąd to jedyna możliwość obrony
• Kiedy kierowca może odwołać się od mandatu?
• Jak napisać odwołanie od mandatu za brak biletu parkingowego?

Mandat to mandat. Nie ma znaczenia czy został nałożony na kierowcę za złamanie zakazu postoju, niedochowanie obowiązku jazdy na suwak, zbyt dużą prędkość czy za bardzo przyciemnione szyby auta. Jeżeli sprawca wykroczenia drogowego mandat przyjmie (a więc pokwituje jego odbiór), ten staje się prawomocny. Zapłata kary wskazanej przez funkcjonariusza powinna nastąpić w ciągu 7 dni. Czy przed uiszczeniem opłaty można złożyć wniosek o uchylenie grzywny? To ważne pytanie. Szczególnie że 1 stycznia 2022 r. maksymalna wysokość mandatu wzrosła 10-krotnie.

Czy można się odwołać od mandatu drogowego?

W tym punkcie jest jedna dobra i jedna zła informacja. Dobra jest taka, że kierowca ma oczywiście możliwość złożenia wniosku o umorzenie mandatu. Zła niestety jest taka, że katalog sytuacji ustawowych, w których taka możliwość występuje, okazuje się naprawdę wąski. Sąd rejonowy właściwy dla miejsca wystawienia mandatu rozpatrzy wniosek tylko wtedy, gdy:

• kierujący został oskarżony o czyn, ale to działanie nie było wykroczeniem,
• kierujący powinien zostać ukarany przez sąd, a nie policjanta,
• kierujący został ukarany za działanie w obronie koniecznej lub obronie dobra chronionego prawem, jeśli niebezpieczeństwa nie można było uniknąć,
• ukaranym jest osoba ubezwłasnowolniona, cierpiąca na chorobę psychiczną, czy upośledzenie umysłowe,
• złoży go rodzic lub opiekun prawny, bo osoba ukarana nie przekroczyła 17 roku życia.

Wzór wniosku odwołania się od mandatu drogowego spokojnie można znaleźć w sieci. Najważniejsze jest jednak to, aby pismo wskazywało na wszystkie konieczne dane. Kluczowe jest wskazanie danych osobowych ukaranego, wskazanie numeru i serii mandatu, daty nałożenia kary i jej kwalifikacji prawnej. Konieczne jest także podanie uzasadnienia wniosku o anulowanie mandatu. To okoliczności zdarzenia będą dla sądu najważniejsze. Poza tym samo złożenie wniosku wcale nie oznacza odroczenia terminu zapłaty grzywy.

Kto może napisać wniosek o odwołanie mandatu?

Istnieje możliwość uchylenia mandatu drogowego. Tyle że nie pozostaje ona totalnie w gestii kierowcy. Wniosek o umorzenie mandatu drogowego mogą bowiem złożyć przede wszystkim służby (to tzw. tryb z urzędu). Postępowanie wszczyna się na wniosek np. policji czy prokuratury. I nie ma znaczenia czy czyn dotyczy braku przeglądu technicznego, braków w zakresie obowiązkowego wyposażenia samochodu czy zbyt szybkiej jazdy.

Nieprzyjęcie mandatu karnego i sąd to jedyna możliwość obrony

Przepisy pomijają kwestie interpretacyjne związane z rozumieniem zasad ruchu drogowego. Przyjmują, że sprawca wykroczenia został złapany na gorącym uczynku – zazwyczaj chwilę po popełnieniu wykroczenia. A skoro wina jest bezsprzeczna w oczach funkcjonariuszy, kierujący powinien w ramach kary dostać mandat. Choć bywa, że grzywna jest wystawiana po ujawnieniu wykroczenia. Policja może ukarać prowadzącego w ciągu 180 dni od ujawnienia sprawcy czynu. W każdym z tych przypadków mandat staje się prawomocny w chwili jego wystawienia.

Kierowca po podpisaniu grzywy traci niestety prawne możliwości zakwestionowania tego, czy werdykt policjantów był słuszny. Jedyną możliwością obrony jest zatem nieprzyjęcie grzywny. Jakie są konsekwencje nieprzyjęcia mandatu drogowego? Funkcjonariusz wypisze wniosek o ukaranie do sądu. Ten wyznaczy termin rozprawy. I to w jej czasie, kierujący będzie mógł udowodnić swoje racje.

Problemy w tym przypadku są dwa. Pierwszy jest taki, że wniosek o ukaranie kierującego należy złożyć do sądu należnego miejscu popełnienia wykroczenia. Gdy kierowca będzie z Gdańska, a popełni wykroczenie w Krakowie, to tam odbędzie się sprawa. Drugi jest taki, że zgodnie z prawem pierwsza rozprawa może być zaoczna. Do udowodnienia niewinności konieczna będzie zatem apelacja. Sąd rozpatrzy wniosek i wyda postanowienie.

• Rzecznik Praw Obywatelskich skierował w ostatnim czasie pismo do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie stworzenia drogi odwoławczej od mandatu. Tak, aby kierujący miał prawo do obrony przed werdyktem wydanym przez funkcjonariusza i aby to prawo do obrony nie przybierało formy obligatoryjnej sprawy sądowej.

Kiedy kierowca może odwołać się od mandatu?

Powyższa część materiału skupia się na mandacie karnym. Ten może wlepić np. policja, ewentualnie straż miejska lub inspekcja transportu drogowego. Kierujący może jednak zostać również ukarany za parkowanie na terenie prywatnym bez biletu. W ten sposób nie popełnia wykroczenia, a więc nie podlega np. pod taryfikator punktów karnych. „Grzywnę” i tak będzie musiał jednak zapłacić. Przedstawiciel zarządcy terenu nałożył ją bowiem w pełni prawnie.

Metody jej egzekwowania to oczywiście jedno. Zdaniem części kierowców uzyskanie tej sumy stanowi drogę długą i żmudną. Drugą kwestią jest możliwość odwołania się od kary. Ile kierujący ma na to czasu? To regulują regulaminy poszczególnych parkingów – czasami wniosek należy złożyć w ciągu 7 dni, czasami w ciągu 14 dni, a czasami w ciągu 30 dni. Po otrzymaniu kary należy się zapoznać z zapisami wskazanymi przez właściciela terenu.

Jak napisać odwołanie od mandatu za brak biletu parkingowego?

Kierowca znalazł wystawiony przez kontrolera dokument za szybą pojazdu. Jak należy złożyć odwołanie od niego? Tu sprawa często jest niezwykle prosta. Bo w większości przypadków wystarczy odczytać telefonem kod QR widoczny na „mandacie”. Dzięki temu kierujący zostanie odesłany do strony z formularzem do odwołania. Tam należy podać swoje dane i wskazać okoliczności, które świadczą o zasadności wniosku.

Na jakiej podstawie kierowca może liczyć, że wniosek o odwołanie od mandatu zostanie uwzględniony przez operatora parkingu? Przede wszystkim wtedy, gdy będzie w stanie udowodnić, że:

• zaparkował legalnie i posiada kwitek z parkometru. Ten nie był jednak widoczny lub kierowca nie zostawił go w pojeździe. Wystarczy, że data i godzina zapisana na kwitku będą się pokrywać z datą i godziną wystawienia kary.
• nie wiedział, że należy pobrać bilecik z parkometru, ale jest w stanie potwierdzić np. za pomocą paragonu fakt, że w danym czasie dokonał zakupów w jednym ze sklepów, które są położone bezpośrednio przy parkingu, na którym otrzymał karę.