9 min czytania
Prawidłowe ustawienie geometrii kół odgrywa niezwykle ważną rolę. Ustawienie zawieszenia samochodowego wpływa na stabilność samochodu i precyzję kierowania, ale też na zużycie opon, spalanie paliwa czy wybieranie nierówności. Jednym z elementów geometrii zawieszenia jest zbieżność kół, czyli ustawienie kół przednich lub tylnych względem siebie nierównolegle. Wbrew pozorom nie jest to błąd, a celowy zabieg, który ma za zadanie zachować właściwe parametry geometrii kół w trakcie jazdy. Na czym polega ustawienie zbieżności i jakie są objawy braku geometrii kół w samochodzie?
Spis treści:
Zawieszenie samochodowe w większości przypadków nie budzi tak dużych emocji jak moc silnika, rodzaj skrzyni biegów, wielkość felg czy wyposażenie auta. Tymczasem to ono w największej mierze odpowiada za to, jak prowadzi się pojazd. Elementy zawieszenia łączą koła z karoserią i to od nich zależy komfort jazdy, skuteczność pokonywania zakrętów, przyczepność czy bezpieczeństwo podczas dużych prędkości. Działanie zawieszenia jest jednak niemal niezauważalne – do czasu, gdy zaczyna działać niewłaściwie. Niepokojące stuki i luzy to nie wszystko, bowiem nieprawidłowe położenie kół przednich lub tylnych również wpływa na jakość jazdy.
Warto bowiem pamiętać, że zadaniem zawieszenia nie jest jedynie łagodzenie przejazdu przez dziury, studzienki kanalizacyjne czy krawężniki. Odpowiada ono również za prawidłowe prowadzenie kół podczas jazdy na wprost oraz w zakrętach. Elementy prowadzące koło, czyli wahacz, drążek poprzeczny i drążek wzdłużny pozwalają na prawidłowe ustawienie kół danej osi względem siebie, kąta pochylenia kół czy kąta wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy. Wszystko to wpływa na sposób, w jaki prowadzi się samochód.
Ustawianie zbieżności kół często utożsamiane jest z regulacją geometrii zawieszenia, ale nie są to te same czynności. Zbieżność to tylko jeden z czynników wpływających na geometrię. Oprócz zbieżności kontrola geometrii kół uwzględnia kąt pochylenia kół względem nawierzchni, kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy oraz pochylenie osi sworznia zwrotnicy. Regulacja zbieżności nie zastąpi więc całościowej usługi ustawiania geometrii, a więc może nie wyeliminować niektórych problemów z prowadzeniem pojazdu. Geometria i zbieżność kół nie powinny być więc ze sobą mylone. Powiązaną usługą jest także wyważanie kół – to dzięki nim zostaje zniwelowana dysproporcja nierówności i umożliwia rozłożenie masy opony i felgi idealnie wokół osi obrotu.
Czym jednak jest zbieżność kół? Jest to określenie ustawienia kół względem osi wzdłużnej auta. Wbrew pozorom w autach przednionapędowych przednie koła nie są idealnie równoległe. Ich przednia część jest skierowana delikatnie do wewnątrz, czyli niejako koła schodzą się do środka. Powodem, dla którego stosuje się takie ustawienie, są siły działające na łożyska kół. W pojazdach napędzanych na przód, czyli w większości współczesnych samochodów, koła ciągną samochód, zatem naturalnie rozchodzą się na boki. Aby zniwelować ten efekt, stosuje się zbieżność ujemną, która powoduje, że w trakcie jazdy obie felgi ustawiają się równolegle. Podobną zbieżność kół należy ustawić w autach z napędem 4×4.
Inaczej jest w przypadku aut tylnonapędowych, w których wykorzystuje się zbieżność ujemną. Gdy koła przedniej osi są pchane przez tylny napęd, na wewnątrz wypychana jest tylna ich część. Takie ustawienie kół powoduje, że koła schodzą się do środka, zatem wyjściowo muszą być odrobinę rozchylone. Wartość zbieżności i innych parametrów geometrii zawieszenia uzależniona jest oczywiście od wielu czynników, dlatego dokładne ustawienie zbieżności wymaga użycia profesjonalnych narzędzi.
Wartości określające położenie kół można podzielić na trzy typy:
W większości aut zbieżność jest dodatnia, ale należy pamiętać, że nie jest to regułą. W autach sportowych reguluje się też zbieżność kół tylnych. Bardziej zasadnym pytaniem jest to, jak zachowuje się auto, które ma źle ustawioną zbieżność. Najczęstszym objawem nieprawidłowej geometrii kół jest brak stabilizacji samochodu. Auto może ściągać na jedną ze stron i wymagać ciągłej korekty toru jazdy. Często ma tendencję do myszkowania, czyli nerwowego zachowania podczas jazdy na wprost. W wielu przypadkach rozstrojenia zbieżności skręcanie w jedną stronę jest łatwiejsze niż drugą. W autach z rozregulowaną zbieżnością zauważyć można też ciągły skręt kierownicy, niezbędny do utrzymania prostego toru jazdy.
Pogorszenie panowania nad kierownicą to niejedyny skutek złego ustawienia zbieżności. Konsekwencją jazdy z nieprawidłową zbieżnością jest przyspieszone i nieregularne uszkodzenie opon. Opony nie pracują wszak idealnie w jednej osi, a zatem jedna z nich może zużyć się szybciej. Łatwo zauważyć też charakterystyczne wyszczerbienia, spowodowane dodatkowymi oporami występującymi podczas jazdy na wprost. Opory te odbijają się także na spalaniu paliwa. Jeśli zauważysz podobne problemy, warto wykonać kontrolę zbieżności i geometrii kół.
Ustawienie zbieżności samemu jest możliwe, ale będzie ono dalekie od precyzji. Metoda z użyciem sznurka lub innego przedmiotu wyznaczającego kąt ustawienia felg nie pozwala skutecznie wyregulować zbieżności, nie mówiąc już o całej geometrii zawieszenia. Lepszym pomysłem jest więc oddanie samochodu do profesjonalnego warsztatu, wyposażonego w specjalistyczny sprzęt. Komputerowy pomiar zbieżności pozwala dostroić zawieszenie zgodnie z zaleceniami producenta samochodu, zawartymi w stosownej tabeli.
Jak regulowana jest zbieżność? Do regulacji ustawienia kół używa się śrub na końcówkach drążków kierowniczych, zabezpieczonych przeciwnakrętką. Aby więc poprawnie dostroić geometrię, układ kierowniczy i kierownica powinny być idealnie wyprostowane i nieruchome. Następnie do kół samochodu przyczepia się głowice pomiarowe, które na bieżąco określają ustawienie felg. Po skompensowaniu bicia obręczy wykonywany jest właściwy pomiar zbieżności. Polega on na manipulacji śrubami regulacyjnymi układu kierowniczego do momentu, aż komputer wskaże wartości na zielono, zgodnie z założeniami producenta auta. Wówczas dociska się śruby kontrujące, zapobiegające ponownemu rozregulowaniu zawieszenia.
Aby jednak sprzęt pomiarowy wskazał poprawne wyniki, należy wyrównać ciśnienie w oponach, a następnie sprawdzić luzy w zawieszeniu. Zużyte sworznie wahaczy, silentblocki czy drążki kierownicze mogą utrudnić, a nawet uniemożliwić wypozycjonowanie koła. Przyczyną problemów z dostosowaniem geometrii jest też często wygięcie elementów zawieszenia, karoserii lub układu kierowniczego po wypadku, kolizji czy uderzeniu kołem o krawężnik.
Raz ustawiona zbieżność nie powinna rozstroić się samoczynnie. Jeśli jednak samochód zaczyna prowadzić się niepewnie i ma problem z utrzymaniem prostego toru jazdy, warto kontrolować zbieżność. Do rozregulowania zbieżności może dojść np. po najechaniu na nierówność lub uderzeniu w krawężnik. Niektórzy specjaliści zalecają, by profilaktycznie sprawdzać geometrię przynajmniej raz na 2 lata lub co 30 tys. km. Nie jest to wysoki koszt, a da Ci pewność, że z zawieszeniem wszystko w porządku. Ponowną regulację zbieżności kół należy wykonać także po:
Mimo że regulacja zawieszenia wymaga użycia drogich narzędzi, sama usługa jest stosunkowo tania. Pomiar zbieżności w profesjonalnym serwisie kosztuje ok. 50 zł, więc jeśli auto nie wymaga interwencji, wydatek jest minimalny. Jeśli natomiast niezbędna jest korekta zbieżności, cena usługi wzrośnie do ok. 100-200 zł, w zależności od trudności wyregulowania układu. Nieco więcej kosztuje ustawienie geometrii – zwykle ok. 200-300 zł. Przypominamy, że zbieżność a geometria to nie to samo, dlatego warto sprawdzić w cenniku obie pozycje.
– Dlaczego zbieżność kół warto zlecić specjalistom? Chociażby dlatego, że jest to niedrogie, pewne i szybkie. Cała procedura trwa w serwisie ok. 30 minut, a samodzielna regulacja zawieszenia, zakończona gorszym rezultatem, mogłaby pochłonąć kilka godzin. Najważniejszym czynnikiem jest niemniej precyzja prowadzenia samochodu. Dzięki nastrojeniu zawieszenia auto prowadzi się jak po sznurku, samoczynnie utrzymuje prosty tor i nie wymaga ciągłych korekt ustawienia kierownicy – wyjaśnia ekspert Q Service Castrol.
Jeśli więc zauważasz problemy z prowadzeniem auta, nie czekaj, aż sytuacja się pogorszy. Jedna krótka wizyta w warsztacie może wystarczyć, by wyeliminować wszystkie mankamenty. Najlepszy serwis w Twojej okolicy znajdziesz dzięki wyszukiwarce www.qservicecastrol.com.
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
