13 min czytania
Szum wydobywający się z okolic koła to jeden z tych symptomów, którego nie należy bagatelizować. Może świadczyć o zużyciu łożyska koła, czyli o usterce realnie wypływającej na bezpieczeństwo jazdy. Objawy uszkodzonego łożyska koła łatwo pomylić z szumem opon, dlatego wyjaśniamy, jak rozpoznać uszkodzone łożysko w kole trafnie oraz jak wyeliminować usterkę. Wymiana łożyska nie jest trudna, ale łatwo o popełnienie błędu.
Spis treści:
Precyzyjne prowadzenie koła to jedno z najważniejszych zadań zawieszenia i układu kierowniczego. Nawet milimetrowe luzy na jednej z części mogą przełożyć się na nieprzewidywalne zachowanie samochodu. O ile jednak wyeksploatowanie niektórych podzespołów nie rodzi większych problemów, to uszkodzone łożysko w kole może doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji na drodze. Tym bardziej że wielu kierowców rozpoznaje awarię bardzo późno, gdy objawy uszkodzonego łożyska koła tylnego lub przedniego są już silne i trudne do pominięcia. Jeśli buczące łożysko jest głośniejsze od silnika lub wręcz zagłusza radio samochodowe, interwencja powinna być natychmiastowa.
Łożyska należą do najprostszych elementów i nie inaczej jest w przypadku łożysk kół. To elementy odpowiadające za zmniejszenie tarcia obracających się kół i niejako łączą koło z samochodem. Znajdują się wewnątrz piasty i są bezobsługowe – nie mają kalamitek i nie trzeba ich smarować. Łożyska kół zaprojektowane są w taki sposób, aby sprostać najtrudniejszym warunkom. Są odporne na wilgoć, tarcie, korozję czy piach. Stosowane są dwa rodzaje łożysk.
Zarówno kulki, jak i stożki zatopione są w smarze, który zapewnia odpowiedni poślizg i stabilizuje elementy w metalowej obudowie. Przekazuje ona jednocześnie generowane ciepło na piastę i dalej, na felgę koła, umożliwiając wychłodzenie łożyska. Co ważne, łożysko może być oddzielną i wymienną częścią lub też zintegrowanym elementem piasty. W tym drugim przypadku nieco droższa jest naprawa uszkodzonego łożysko koła. Objawy awarii pozostają jednak takie same.
Przeczytaj również: Stuki w zawieszeniu – poznaj najczęstsze przyczyny!
Objawy uszkodzonego łożyska w kole są w gruncie rzeczy trudne do przeoczenia. W początkowym etapie zatarte, rozszczelnione lub wyeksploatowane łożysko może nie dawać wyraźnych niepokojących sygnałów, ale z czasem spowoduje kilka dotkliwych nieprawidłowości. Im szybciej wykryjesz je w trakcie jazdy, tym lepiej. Co powinno zwrócić Twoją uwagę?
Ważne jest to, że objawy awarii łożyska nie muszą towarzyszyć cały czas. Niekiedy pojawiają się po przejechaniu kilku kilometrów lub przeciwnie – zanikają niedługo po ruszeniu z miejsca. W niektórych przypadkach charakterystyczne buczenie staje się słyszalne tylko podczas dynamicznego pokonywania zakrętów lub też pojawia się wyłącznie przy skręcaniu w jedną stronę. Złudne może być uszkodzenie łożyska koła, którego objawy zauważalne są tylko w trakcie hamowania. Pierwszym podejrzanym jest wówczas układ hamulcowy, a wymiana klocków, prowadnic zacisków czy tarcz oczywiście nie przyniesie poprawy. Stąd też ważne jest, aby przed wymianą łożyska lub jakichkolwiek innych części przeprowadzić dokładniejszą diagnostykę.
Mimo że łożyska kół przednich, jak i tylnych są w gruncie rzeczy takie same, osadza się je w innych elementach. Na przedniej osi łożyska zamontowane są najczęściej w kolumnie resorującej MacPhersona i wprasowuje się je w piastę koła. Przez wewnętrzną część łożyska przechodzi czop przegubu półosi napędowej zabezpieczony nakrętką koronową.
To bardzo trwała konstrukcja, znosząca duże przeciążenia, ale warto pamiętać, że w przypadku przedniego zawieszenia siły boczne są dużo większe niż na tylnej osi. Łożysko musi bowiem znosić dodatkowe siły, które występują po mocnym skręceniu kierownicy. W autach z napędem na przód, które większą masę opierają na przednich kołach, uszkodzenie przednich łożysk jest stosunkowo łatwe.
Dowiedz się więcej: Uszkodzony wahacz – objawy. Czy można jeździć z uszkodzonym wahaczem?
Prostsze zadanie mają łożyska tylnej osi, które bez trudu wytrzymują ponad 150 tys. przebiegu. Łożyska nieskrętnej osi wleczonej są mniej narażone na przeciążenia boczne, a zatem mogą pracować w możliwie najlepszej płaszczyźnie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy geometria zawieszenie jest mocno rozstrojona lub też kierowca często wprowadza samochód w nadsterowny poślizg. Uślizg tylnej osi bardzo mocno obciąża łożyska kół, które nie są przystosowane do takich zadań. Objawy uszkodzonego łożyska koła tylnego łatwiej jednak wykryć, bowiem buczenia dochodzącego z tyłu nie da się pomylić z dźwiękiem silnika lub skrzyni biegów. Szczególnie mocno wycie tylnych łożysk słyszalne jest po złożeniu kanapy.
Najprostszym sposobem na skontrolowanie łożyska koła jest uniesienie samochodu na lewarku i sprawdzenie luzów. Należy to zrobić, trzymając koło u dołu i na górze. Poruszanie kołem trzymanym z lewej o prawej strony to błąd i może w rzeczywistości dostarczyć informacji o luzach w zawieszeniu lub na końcówkach drążków.
Jeśli usłyszysz stuknięcia lub wyczujesz, że koło wyraźnie się chwieje, upewnij się, że jest dobrze dokręcone. Gdy mimo to dalej się porusza, można podejrzewać uszkodzenie łożyska w kole. Sprawne łożysko nie powinno też wydawać niepokojących dźwięków podczas ręcznego obracania nim. Uwaga! Zwiększony opór podczas obracania uniesionym kołem może być spowodowany zarówno awarią łożyska, jak i nieodbijającymi klockami hamulcowymi.
Przyczyny uszkodzeń łożysk mogą mieć różne podłoże. W większości przypadków do zużycia dochodzi stopniowo, po wielu latach znoszenia przeciążeń bocznych. Dynamiczna jazda w zakrętach, np. w terenie górskim, mocniej obciąża łożyska niż spokojna jazda autostradowa. Inaczej też zużywają się łożyska w mieście, gdzie jest dużo przeszkód, np. krawężników, torowisk czy progów zwalniających. Wystarczy jeden nieostrożny przejazd przez taką przeszkodę, by uszkodzić łożysko. Jakie mogą być przyczyny awarii łożyska?
Samo łożysko koła jest niedrogim elementem. Nawet biorąc pod uwagę, że łożyska kół trzeba każdorazowo wymieniać parami — również, gdy to drugie jest dobre, koszt naprawy nie jest wysoki. Gdy łożysko zintegrowane jest z piastą, sytuacja wygląda nieco inaczej. Trzeba wymienić w takim przypadku cały element. Łożysko drugiej generacji jest nierozbieralne, a zatem nie należy próbować go wybić. Największy wydatek czeka niemniej kierowców, których samochody mają tzw. kompletny zespół. Łożysko trzeciej generacji sprzężone jest bowiem nie tylko z piastą, ale i zwrotnicą. Bardzo często w tym elemencie zabudowane są już czujniki ESP, ABS oraz TPSM.
Polecamy artykuł: Wyważanie kół – czym jest i jak często należy je wykonywać?
Na cenę wymiany łożyska w kole wpływa też sposób, w jaki jest to robione. Powszechnym błędem jest nabijanie łożyska młotkiem lub imadłem – łatwo wówczas o błąd i krzywe założenie elementu. Może to powodować bicie i przyspieszyć zużycie łożyska. Oddając samochód do naprawy, warto upewnić się, że warsztat wyposażony jest w specjalne narzędzia służące do wyciskania i osadzania łożysk. Po wymianie łożysk nie trzeba natomiast ustawiać geometrii zawieszenia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy to właśnie nieprawidłowa zbieżność była przyczyną usterki.
Każdy element może ulec zużyciu, ale warto wiedzieć, czy nie przyczyniło się do tego coś jeszcze. Jeśli przyczyną uszkodzenia łożysk była źle ustawiona geometria zawieszenia, niezbędna będzie kontrola ustawienia kół. Podczas wymiany łożysk warto też sprawdzić piastę, zwrotnicę i tarczę hamulcową. Być może któryś z tych elementów wpłynął na uszkodzenie łożyska lub też przeciwnie – uległ uszkodzeniu przez zepsute łożysko. W przypadku kół przednich trzeba przyjrzeć się też końcówkom drążków kierowniczych. Sprawność zawieszenia ma duży wpływ na działanie łożysk.
O czym warto pamiętać, podejrzewając usterkę łożyska koła? Przede wszystkim o tym, że pozornie błaha dysfunkcja może mieć niebezpieczne konsekwencje.
Awaria łożyska koła to jedna z tych usterek, na którą warto być najmocniej wyczulonym. Ten prosty i trwały element odpowiada przecież za to, by koło mogło się swobodnie obracać. Nagłe przegrzanie, zatarcie lub rozsypanie się łożyska podczas autostradowej jazdy mogłoby skończyć się tragicznie. Zablokowanie koła przy wysokiej prędkości to gwarantowana utrata panowania nad kierownicą. Co gorsza, nigdy nie wiadomo do końca, kiedy to może wystąpić. Trzeba więc uważnie nasłuchiwać, czy z kołem nie dzieje się coś niepokojącego i nie dochodzą z okolic nadkola szumy, piski lub inne dźwięki świadczące o awarii.
– wyjaśnia ekspert Q Service Castrol.
Chcesz wiedzieć, czy w Twoim samochodzie łożyska kół są w pełni sprawne? Udaj się na kontrolę zawieszenia do jednego z serwisów Q Service Castrol i wykonaj pełną diagnostykę. Wczesna wymiana łożysk ochroni przed uszkodzeniem inne elementy zawieszenia, zmniejszy zużycie opon i pozwoli Ci uniknąć nieprzyjemnej sytuacji na drodze. Najbliższy warsztat samochodowy znajdziesz na stronie www.qservicecastrol.eu
Eksperci Q Service Castrol to zespół doświadczonych fachowców: dziennikarzy motoryzacyjnych, inżynierów i mechaników. Razem opisują współczesną i sentymentalną motoryzację, odkrywają dla Was tajemnice techniki, budowy pojazdów, ich serwisowania i pielęgnacji.
Przygotowane przezEksperci Q Service Castrol
